คัมภีร์ปฏิรูปมนุษย์: หน้าที่ของครูอาจารย์ : หน้า 156/397

๑๔๒ คัมภีร์ปฏิรูปมนุษย์ ๒. ทิศเบื้องขวา เพื่อนร่วมโลก (อาจจะเป็นมิตรเทียมหรือมิตรแท้ก็ได้) กลุ่มที่ ๒ มีความสัมพันธ์ กับตัวเราในฐานะผู้ให้การอบรมสั่งสอน ได้แก่ ครูบา อาจารย์ สมมุติชื่อว่า ทิศเบื้องขวา เพราะสมควรแก่ของที่เรานำไปบูชาหรือ มอบให้ หน้าที่รับผิดชอบของครูอาจารย์ พระพุทธองค์ทรงกำาหนดให้เป็นอริยวินัยหรือหน้าที่ของครู อาจารย์ที่ต้องปฏิบัติ เพื่อแสดงความรับผิดชอบต่อศิษย์ไว้เป็นตัวอย่าง ๕ ประการ คือ ๑. แนะนำให้เป็นคนดี คือ ให้ศิษย์มีคุณสมบัติตามเกณฑ์ มาตรฐานของคนดีดังกล่าวแล้ว พร้อมทั้งต้องฝึกให้มีกิริยามารยาทงดงาม ทั้งกายและวาจา ในข้อนี้ถึงแม้ไม่ได้ระบุว่าห้ามทำความชั่ว ย่อมมีนัย ครอบคลุมว่า ครูบาอาจารย์มีหน้าที่ต้องห้ามศิษย์ทำความชั่วอยู่ด้วย ๒. ให้เรียนดี คือ สอนให้คิดเป็น ทำเป็น สามารถนำสิ่งที่ เรียนไปปฏิบัติให้เกิดประโยชน์ในชีวิตจริง ทั้งในด้านศีลธรรม คุณธรรม และอาชีพ ๓. บอกศิษย์ด้วยดีในศิลปวิทยาทั้งหมด หมายความว่า ครู ไม่หวงวิชาชีพ ตั้งใจถ่ายทอดวิชาชีพให้โดยไม่ปิดบัง ไม่เกรงว่าศิษย์จะมา เป็นคู่แข่งแย่งอาชีพของตนไป ๔. ยกย่องให้ปรากฏในเพื่อนฝูง การกระทำเช่นนี้ย่อมทำให้ เกิดผลดีแก่ทั้ง ๒ ฝ่าย คือฝ่ายศิษย์ก็มีความภูมิใจในคำยกย่องของอาจารย์