ผลกระทบจากการขาดมนุษยสัมพันธ์และความรับผิดชอบ : หน้า 201/397

บทที่ ๗ ของตนเป็นใหญ่ ขาดความเกรงใจผู้อื่น ขาดความเคารพนบนอบผู้ใหญ่ หรือแม้แต่ครูอาจารย์ของตน ขาดความสุภาพอ่อนน้อม ขาดความ กตัญญูรู้คุณคน โดยสรุปก็คือ ขาดมนุษยสัมพันธ์ที่ดี ทำให้ไม่มีใคร อยากคบหาสมาคมด้วย ลักษณะนิสัยเช่นนี้ย่อมติดตัวไปตลอดชีวิต จัด เป็นคนมิจฉาทิฏฐิประเภทหนึ่ง ๒) ปากเปราะเราะราย เพราะเหตุที่นักเรียนประเภทนี้ขาดความ เกรงใจผู้อื่น ขาดความเคารพนบนอบ จึงมักจะพูดจาชวนหาเรื่อง ไม่เลือกหน้า เมื่อไม่เห็นด้วยกับความคิดของผู้ใด แม้จะเป็นความคิดที่ถูกต้องมีเหตุผล ก็จะพยายามเถียงข้างๆ คูๆ เพื่อเอาชนะให้ได้ นอกจากนี้ก็มักจะนินทาว่าร้ายผู้อื่นให้เสียหาย ลักษณะนิสัย และพฤติกรรมดังกล่าว ย่อมเป็นอุปสรรคต่อความเจริญก้าวหน้าในชีวิต ของพวกเขาเอง ๓) ชอบทำร้ายผู้อื่น เพราะเหตุที่นักเรียนประเภทนี้ ถือเอา ความคิดของตนเป็นใหญ่ ชอบทำอะไรตามใจตัว เมื่อมีผู้ใดแสดงความ เห็นคัดค้านก็จะบันดาลโทสะ ถึงกับทำร้ายฝ่ายที่คัดค้าน ไม่ทางตรงก็ทาง อ้อม นักเรียนประเภทนี้ชื่อว่าทำตัวเป็นนักเลงโตตั้งแต่เด็ก ครั้นเมื่อ เติบโตเป็นผู้ใหญ่ ก็จะมีพฤติกรรมแบบเจ้าพ่อ ที่พยายามทำตัวอยู่เหนือ กฎหมายนั่นเอง ข. ศิษย์ขาดความสำนึกรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อมตามธรรมชาติ ก็เพราะไม่เห็นคุณค่าของสิ่งแวดล้อมตามธรรมชาติ ซึ่งจะมีลักษณะนิสัยและ แสดงพฤติกรรมออกมาให้เห็นได้อย่างน้อย ๓ ประการ คือ ๑) ไม่สนใจดูแลรักษาสิ่งแวดล้อม สรรพความรู้ต่างๆ ทั้งทาง โลกและทางธรรม จำเป็นต้องมีการเรียนการสอนกัน จึงจะเกิดความรู้ขึ้น ไม่มีใครจะรู้อะไรๆ เองได้ด้วยตนเองนับตั้งแต่ลืมตามาดูโลก