โทษของความเกียจคร้านและอบายมุข : หน้า 342/397

คัมภีร์ปฏิรูปมนุษย์ 5. ความเกียจคร้าน คนที่เกียจคร้านย่อมยากจนขัดสน เมื่อ ไม่มีเงินทองสำหรับจับจ่ายใช้สอย คนเกียจคร้านก็จะหันไปเบียดเบียน ญาติสนิท มิตรสหาย เป็นอันดับแรก ขั้นต่อไปก็จะหันไปประกอบมิจฉา อาชีวะต่างๆ หลากหลายรูปแบบ นับตั้งแต่การหลอกลวง กลโกง กรรโชกทรัพย์ ลักขโมย จี้ปล้น ฯลฯ พฤติกรรมเหล่านี้ ล้วนก่อให้เกิด ปัญหาทั้งส่วนบุคคล ครอบครัว และสังคมโดยทั่วไป บุคคลที่เกี่ยวข้องพัวพันอยู่กับอบายมุข 5 ประเภทนี้ แม้ เพียงประเภทใดประเภทหนึ่งเพียงประเภทเดียว ก็ยากที่จะตั้งตนอยู่ใน ความดีได้ ผู้ที่ตั้งตนเป็นคนดีไม่ได้ คือคนขาดอริยวินัย ย่อมจะทำบาป กรรม ๑๔ เป็นประจำ บางคนอาจจะมีปัญหาขาดเงินทองใช้สอยอยู่เป็นเนืองนิจ ๓๒๘ ทำให้การมีชีวิตอยู่ในชาตินี้ก็มีแต่ความยุ่งยากเดือดร้อนประหนึ่งตกนรก เมื่อตายไป กรรมชั่วต่างๆ ที่เคยสร้างไว้ ก็จะส่งผลให้ไปตกนรกจริงๆ อย่างไม่มีทางเลี่ยง ดังนั้นการเกิดมาเป็นมนุษย์ ผู้ได้ชื่อว่าสัตว์ประเสริฐ ของเขา แทนที่จะได้มีโอกาสสั่งสมบุญบารมีและอริยทรัพย์ให้ยิ่งๆ ขึ้นไป เป็นทุนสำหรับการปฏิบัติตนเพื่อบรรลุมรรคผล นิพพานได้เร็วขึ้น กลับจะ เป็นการดึงโอกาสนั้นให้เนิ่นนานออกไป ด้วยการมีชีวิตอยู่อย่างทุกข์ ทรมานในสังสารวัฏต่อไปอีกโดยไม่มีวันจบสิ้น ที่กล่าวมานี้คือโทษภัยของอบายมุข ที่เป็นเหตุให้คนเรามี ปัญหาด้านเศรษฐกิจ แม้พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะทรงชี้โทษภัยของอบายมุข ในด้านที่จะดึงปัจเจกบุคคลให้จมลงสู่ความเดือดร้อน และความทุกข์ยาก โดยส่วนตัว มิได้ทรงแสดงถึงผลกระทบที่จะก่อให้เกิดปัญหาแก่สังคมโดย รวม แต่ผู้มีปัญญาทั้งหลายย่อมตรองเห็นได้เองว่า ถ้าผู้คนแต่ละคนมี ปัญหาเศรษฐกิจแล้ว เศรษฐกิจของชาติย่อมมีปัญหาอย่างแน่นอน แล้ว