การอบรมบุตรตามหลักอริยวินัย : หน้า 153/397

บทที่ ๖ จากอริยวินัยตัวอย่าง ๕ ประการดังกล่าว แท้ที่จริง หน้า หนาทรบ ผิดชอบของพ่อแม่มิได้จบอยู่เพียง ๕ ประการ ตามที่แสดงด้วยตัวอักษร เท่านั้น แต่มีนัยที่แฝงอยู่มากมาย คือ ใน ๒ ข้อแรก เป็นความรู้ของ “การเป็นมนุษย์” พ่อแม่จะ ต้องสามารถแยกแยะระหว่างความดีความชั่วได้อย่างถ่องแท้ นั่นคือตนเอง ต้องมีสัมมาทิฏฐิ มีหิริโอตตัปปะ มิฉะนั้นจะไม่สามารถสอนลูกได้ตาม หน้าที่ ขณะเดียวกันก็ต้องปฏิบัติตัวเป็นตัวอย่างที่ดีด้วย บ ในข้อ รวมทั้งข้อ ๑ ๓ 2 และ ๒ จะเกิดผลสัมฤทธิ์ได้ ต่อ เมื่อบุตรได้รับการฝึกอบรมในเรื่องความอดทนมาดีพอ จากครอบครัว ในข้อ ๔ บุตรจะประสบความสำเร็จในด้านครอบครัว ต่อ เมื่อตนเองสามารถ เป็น “มิตรแท้” ด้วย ในข้อ ๕ บุตรจะรักษาทรัพย์สมบัติไว้ได้ ต่อเมื่อห่างไกล จากอบายมุข และมี สัมมาอาชีวะเป็นหลักฐานมั่นคง กล่าวโดยสรุปได้ว่า การที่มารดาบิดาจะทำหน้าที่ทั้ง ๕ ข้อ ได้สำเร็จ ก็เพราะตนเองมีความรู้ความสามารถและคุณธรรมดีพอที่จะ อบรมบุตรได้ บิดาพึงมีก็คือ ความรู้ความสามารถทั้งทางโลกและทางธรรมอย่างน้อยที่มารดา ๑) การเป็นสัมมาทิฏฐิบุคคล ๒) การมีหิริโอตตัปปะ ๓) การมีความอดทน ๔) การรู้ลักษณะนิสัยของมิตรเทียมและมิตรแท้ ๕) การเตรียมตัวเป็นพ่อแม่ที่ดีก่อนแต่งงาน ๑๓๕