ข้อความต้นฉบับในหน้า
บทที่ ๘
๒) สิ่งแวดล้อมตามธรรมชาติ
การมีความรับผิดชอบต่อทิศ 5 หมายความว่าปฏิสัมพันธ์ระหว่าง
ตัวเราและทิศ 5 ดำเนินไปอย่างราบรื่นตลอดเวลา โดยต่างฝ่ายต่างมี
อริยวินัย ทําหน้าที่ของตนตามที่พระพุทธองค์ทรงกำหนดได้อย่างสมบูรณ์
ไม่บกพร่องเลย ถ้าเป็นเช่นนี้ย่อมชื่อว่า ตัวเราสามารถปิดป้องทิศ 5 ได้
หรือมีความสำนึกรับผิดชอบต่อทิศ ๖
การมีความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อมตามธรรมชาติ หมายถึงการ
ให้ความสนใจและตั้งใจอนุรักษ์และพัฒนาธรรมชาติแวดล้อมทั้งใกล้และ
ไกลตัว ให้อยู่ในสภาพที่ดีเท่าที่โอกาสจะอำนวยให้ เช่น การรักษาบ้านเรือน
ถนนหนทาง ตลอดจนภูมิประเทศและบรรยากาศแวดล้อมให้สะอาด บริสุทธิ์
ไม่เกิดมลภาวะ ด้วยการปล่อยให้รกรุงรัง ทิ้งขยะเกลื่อนกลาด หรือปล่อย
สิ่งปฏิกูลและสารพิษลงไปในแม่น้ำ ลำคลอง หนอง บึง ให้เน่าเสีย ไม่
ปล่อยแก๊สพิษหรือสารพิษ ตลอดจนฝุ่นละออง ให้แพร่กระจายไปในอากาศ
ไม่ก่อให้เกิดเสียงดังรบกวนโสตประสาทของผู้คนในชุมชน ตลอดจนไม่
ตัดไม้ทําลายป่าและบุกรุกเขตป่าสงวน เพราะการกระทำต่างๆ ดังกล่าว
จะก่อให้เกิดปัญหาต่างๆ ที่ทำลายบรรยากาศอันบริสุทธิ์ตามธรรมชาติ
ซึ่งจะมีผลทำลายความอยู่ดีมีสุขของพลเมืองในสังคมโดยส่วนรวม
ใครก็ตามที่ขาดความสำนึกรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อมตามธรรมชาติ
ถือว่าไม่ใช่คนดี เพราะฉะนั้นคุณสมบัติของคนดีที่โลกต้องการ ประการที่ ๔
คือต้องมีความสํานึกรับผิดชอบต่อทั้งทิศ 5 และต่อสิ่งแวดล้อมตามธรรมชาติ
บุคคลที่มีความสํานึกรับผิดชอบต่อทั้งทิศ 5 และสิ่งแวดล้อมตาม
ธรรมชาติ แสดงว่ามีพื้นฐานจิตใจดีมาก มีจิตใจละเอียดอ่อน มีน้ำใจ
กว้างขวาง ไม่ถือเอาตนเองเป็นใหญ่ ไม่เห็นแก่ตัว มองเห็นคุณค่าและ
ความสําคัญของสิ่งแวดล้อมทั้ง ๒ ประการ เป็นอย่างมาก เพราะมี
๒๕๕