คัมภีร์ปฏิรูปมนุษย์ : หน้า 154/397

๑๔๐ คัมภีร์ปฏิรูปมนุษย์ ๔ อนึ่ง มีสำนวนไทยโบราณว่า “ลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น” หมายความว่า ลูกย่อมไม่แตกต่างจากพ่อแม่มากนัก เช่นถ้าพ่อแม่มีคุณสมบัติ ของคนดีที่โลกต้องการครบทั้ง ๔ ประการ ลูกย่อมจะได้รับการปลูกฝังอบรม ให้มีคุณสมบัติเหมือนพ่อแม่ด้วย ยกเว้นในกรณีที่พ่อแม่ ปล่อยให้การ เลี้ยงดูปลูกฝังอบรมลูกๆ เป็นภาระหน้าที่ของผู้อื่น หรือทิศเบื้องล่าง ในประวัติศาสตร์จีนปรากฏว่า ผู้มีภาระหน้าที่ในการเลี้ยงดู โอรสธิดาของฮ่องเต้ คือเหล่าขันที ซึ่งถือว่าไม่ใช่คนปกติ เพราะฉะนั้น หน่อเนื้อของฮ่องเต้ก็ย่อมจะได้รับอิทธิพลจากทิศเบื้องล่าง มากกว่าทิศ เบื้องหน้า จึงอาจจะมีพฤติกรรมวิปริตไปด้วยบ้าง และที่แน่ๆ ตัวพ่อแม่เองจะต้องมีวินัย นั่นคือจะต้องมีการ เตรียมตัวเป็นพ่อแม่ที่ดี ให้พร้อมตั้งแต่ก่อนแต่งงาน หน้าที่รับผิดชอบของบุตร พระพุทธองค์ทรงกำหนดให้เป็นอริยวินัย หรือหน้าที่ของบุตร ที่ต้องปฏิบัติเพื่อแสดงความรับผิดชอบต่อมารดาบิดา ให้ดูเป็นตัวอย่าง ๕ ประการ คือ ๑. ท่านเลี้ยงเรามาเราจักเลี้ยงท่านตอบ ในข้อนี้ บุตรที่ได้รับ การปลูกฝังเรื่องสัมมาทิฏฐิมาดี ย่อมเต็มใจปฏิบัติ และปฏิบัติได้เป็นอย่างดี ๒. ช่วยทําการงานของท่าน บุตรจะทำได้สำเร็จก็ต่อเมื่อมีความ อดทน มีความรับผิดชอบ และมีความรู้ความสามารถดีพอ ซึ่งสิ่งเหล่านี้ บุตรต้องได้รับการปลูกฝังมาตั้งแต่เล็กแต่น้อย ๓. ดำรงวงศ์ตระกูล คือ สามารถรักษาทรัพย์สมบัติที่มารดา บิดามอบให้ไว้เป็นอย่างดี ๔. ประพฤติตนให้เป็นผู้สมควรรับมรดก หมายถึง เป็นคนดี บ