ประสิทธิภาพของใจละเอียด : หน้า 73/397

บทที่ ๒ ประสิทธิภาพของใจละเอียด ด้วยคุณสมบัติดังกล่าวโดยย่อแล้วนั้น คนใจละเอียดจึงมีความ กล้าหาญที่จะแอ่นอกรับผิดชอบต่อศักดิ์ศรีแห่งความเป็นมนุษย์ของตนเอง แม้ว่าตนจะเดือดร้อนแสนสาหัสเพียงใด ก็สามารถหักห้ามใจได้อย่างเด็ดขาด ที่จะไม่ฆ่า ไม่ลักขโมย ไม่ทำผิดทางเพศ และไม่พูดปด แม้ในบางกรณี อาจจะต้องเอาชีวิตเป็นเดิมพัน ก็มีความกล้าหาญเด็ดเดี่ยวพอ นับว่าเป็น คนมีความกล้าที่น่ายกย่องนัก นอกจากนี้ คนใจละเอียดยังมีลักษณะที่ตรงกันข้ามกับคนใจ หยาบอย่างเป็นรูปธรรม คือ ใจจะขยายกว้างออกไปไม่มีที่สิ้นสุด เมื่อจะ ทำสิ่งใด ก็จะคิดถึงทั้งประโยชน์ส่วนตนและส่วนรวมไปพร้อม ๆ กัน และ จะหาทางเข็นเอาประโยชน์ทั้งสองส่วนที่คู่กันไปให้ได้ บางรายคิดถึง ประโยชน์ส่วนรวมและประเทศชาติยิ่งกว่าส่วนตนเสียอีก คนใจละเอียดจึง มีน้ำใจเสียสละเพื่อประโยชน์ส่วนรวมและชาติบ้านเมืองอยู่เสมอ คนที่ใจ ละเอียดอ่อนจริงๆ จะเห็นทั้งประโยชน์ส่วนตนและส่วนรวม ทั้งสามารถ รักษาประโยชน์ทั้งสองไว้ได้ ทั้งชาตินี้และชาติหน้า ทั้งประโยชน์สูงสุดคือ พระนิพพาน ผู้ที่เจริญภาวนาเป็นปรกตินิสัย จะมีความเข้าใจคำว่า “ใจ กว้าง” ได้เป็นอย่างดี เพราะเมื่อใจสงบนิ่งแล้ว จะรู้สึกได้ทันทีว่า ใจของ ตนเบา แผ่ขยายออกรอบตัวอย่างกว้างขวางสุดประมาณ และเมื่อความ สว่างภายในปรากฏขึ้นแล้วย่อมได้เห็นได้รู้ ลักษณะของใจ ที่แผ่ขยายกว้าง ออกไปโดยไร้ขอบเขต พร้อมกันนั้น ความสงบสุข ความเมตตา กรุณา ปัญญา และคุณธรรมอื่นๆ ก็จะบังเกิดตามมา นี่คือประสิทธิภาพของใจ ละเอียด ตรงข้ามกับคนใจหยาบใจแคบ ซึ่งใจอยู่ในความมืดมิด คิดถึง แต่ตัวเองเป็นสำคัญ ยิ่งถ้าถูกกิเลสบีบคั้นมาก ความคิดก็จะมีแต่เรื่องร้ายๆ บ ทงสน ៩៩