อคติและผลกระทบต่อสังคม : หน้า 189/397

บทที่ ๗ ร่วมสังคม เพราะอคติที่นอนเนื่องอยู่ในใจตน ซึ่งจะเกิดเป็นลักษณะนิสัย และแสดงพฤติกรรมออกมาให้เห็นอย่างน้อย ๓ ประการ คือ ๑) เป็นคนมีอคติ บุตรที่เกิดในครอบครัวที่พ่อแม่นอกจากจะ ขาดอริยวินัย ไม่ปฏิบัติหน้าที่ของตนให้สมบูรณ์แล้ว ยังแสดงความ ลำเอียงต่อลูกๆ อีก หรือมิฉะนั้นก็ไม่เคยชี้แนะให้ลูกรู้ถึงโทษภัยของ ความลำเอียงเลย และโดยเหตุที่บุตรเป็นมิจฉาทิฏฐิอยู่แล้ว จึงเกิดความ คิดมิจฉาทิฏฐิยิ่งขึ้นอีกว่า ทำดีได้ดีมีที่ไหน ทำชั่วได้ดีมีถมไป ความคิด เช่นนี้ย่อมมีอิทธิพลทำให้บุตรเป็นผู้มีจิตใจไม่เป็นธรรม เกิดความคิดว่า คนในโลกนี้ไม่มีใครมีใจเป็นธรรม คนที่ยึดถือความเป็นธรรมย่อมเสีย ประโยชน์ หรือเป็นคนโง่ ความคิดเช่นนี้ย่อมสั่งสมอคติในใจตนให้ทวีขึ้น เรื่อยๆ และพร้อมที่จะแสดงความลำเอียงเสมอเมื่อมีโอกาส เพื่อผล ประโยชน์ของตนเป็นสําคัญ เมื่อบุตรเหล่านี้เติบโตเป็นผู้ใหญ่ ถ้ามีตำแหน่งสูงมีอำนาจมาก ความลำเอียงของเขาอาจสามารถสร้างความวิบัติให้แก่สังคมประเทศชาติ และโลกได้ ๒) แสดงอคติด้วยถ้อยคำเป็นอาจิณ บุตรที่มีอคติย่อมใช้ ถ้อยคำแสดงความลำเอียงในจิตใจของตนได้ทุกเรื่องโดยไม่รู้สึกเก้อเขิน หรือรู้สึกผิด เช่น ตนเองหรือพรรคพวกของตนทำผิด ก็พยายามใช้วาทะ แสดงเหตุผลโน้มน้าวผู้อื่นให้เห็นคล้อยตามว่า ตนหรือพรรคพวกของตนทำ ถูก ผู้อื่นทำผิด แม้ยอมรับผิดก็เพราะจนด้วยหลักฐาน บางครั้งก็กล่าว ถ้อยคำวิพากษ์วิจารณ์หรือว่าร้ายผู้อื่น และผู้ที่ขัดประโยชน์กับตน อย่าง ไม่เป็นธรรม ซึ่งจะก่อให้เกิดความเข้าใจผิด ความสับสน และความแตก สามัคคีกันในครอบครัวและญาติพี่น้อง ๓) แสดงความล่าเอียงทุกเรื่องที่ตนมีโอกาส เพราะเหตุที่ใจ มีอคติเป็นพื้นฐาน บุตรประเภทนี้จึงมองข้ามความสำคัญของความยุติธรรม ๑๗๕