ตติย: คติย: อภิบาลพระวินัย มหาวรรค ตอน ๑ : หน้า 11/233

ประโยค - ตติย: คติย: อภิบาลพระวินัย มหาวรรค ตอน ๑ หน้าที่ ๔ เวลา. และพึงเห็นความในบทนี้ อย่างน้อย "รายที่เขาขนาม เพราะเหตุที่ล่วงเขตคำ ชื่ออรุเวลา." บทว่า โพธิญาณมูล มีความว่า ญาณในวรม ๔ เรียกว่า โพธิญาณ พระผู้พรรภาคธรรสุดโพธิญาณนั้นตนไม่ได้ เพราะฉะนั้นจึงจงพอใจได้มาว่า โพธิญาณด้วย ที่โคนแห่งโพธิญาณนั้นชื่อว่า โพธิญาณมูล บทว่า ปรมาภิญญาพุทธ ได้แก่แรกสรัส สอมนาว่า เป็นผู้ตรรู้พร้อมสร้างก่อนทุกอย่างเดียว. บทว่า เอกปลูงกน มีความว่า (ประทับนั่ง) ด้วยบัลลังก์ อันเดียว ตามที่ทรงคู่แล้วนั่งนั้น ไม่เสด็จลูกขึ้นแม้ครั้งเดียว. บทว่า วิปัจจูปภูติช มีความว่า เสวยวิปัลลุตสู คือ สุขที่เกิดแต่ผลสมบัติ. บทว่า ปฏิจฉสมุปปา ได้แก่ปัจจอารา. จริง ปัจจอารา ท่านเรียกว่า ปฏิจฉสมุปปา เพราะอรรถวิเคราะห์ว่า อาศัยกันและกัน ยุตธรรมที่สนิ่นกันนองให้เกิดขึ้น ความสงบในบทว่า ปฏิจฉสมุปปา นี้ เท่านั้น ส่วนความผิดสาร ผู้ปรารถนาวินิจฉัยที่พร้อมมูลด้วยอารการ ทั้งปวง พึงถือเอาว่า วิสุทธิรรมร และมหาปราณ บทว่า อนุโลมปฏิโลม มีกิริยาว่า ตามลำดับด้วย ทวน ลำดับด้วย ชื่อว่า ตามลำดับทั้งทวนลำดับ ผู้ศึกษาพึงเห็นความในบทอย่างนี้แล้ว ในอนุโลมและปฏิโลมทั้ง ๒ นั้น ปัจจอารมมีอิทธิชา