การนิยามนิมิตในพระวินัยมหาวรรค: การประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน : หน้า 176/233

ประโยค - คติสมฺปนาสากกา อรรถาธิบายพระวินัยมหาวรรค ตอนที่ 1 หน้าที่ 169 แม้โดยพระบาลวัลว่า "อุปสฺงของภิทฺทุงหลายผู้อื่นเป็นวันจาถุกสฺส, อุปสฺงของภิทฺทุงหลายผู้อื่นค้นฺดูเป็นวันปิณฑสฺส, ถ้าภูติผู้อื่นนิมฺมกม มากกว่าภูติผู้อื่นคะ ต้องลังเลตามภิทฺทุงผู้อื่นดังนี้:" [สีมาอภา] ข้อความว่า "พึงกำหนดนิมิตก่อน" นั้น มีความว่า พระวินัยธร พึงท้าวว่า "ในที่ศุทธรพ อะไรเป็นนิมิต?" เมื่อใดดูผู้นั่ง ตอบว่า "ภุมา เจ้า" พระวินัยธรพึงระอิว่า "ภูเทน เป็นนิมิต." พึงกำหนดนิมิตก่อนอย่างนี้. แต่จะกำหนดอย่างวีว่า "เราทั้งหลาย จะทำภูเทนนันเป็นนิมิต, จักทำภูเทนันเป็นนิมิต, ทำภูเทนันเป็น นิมิตแล้ว, ภูเทนันจงเป็นนิมิตแล้ว, จักเป็นนิมิตแล้ว." ดังนี้ ใช้ไม่ได้. แผนในนิมิตทั้งหลายก็ต่อเป็นนิมิต กันเหมือนกัน ก็พระวินัยธรนิมิตไปโดยลำดับอย่างวีว่า "ในที่น้อยแห่งศิริ บูรพา ในที่ศักดิ์สิทธิ์ ในที่ศักดิ์สิทธิ์ ในที่ศักดิ์ น้อยแห่งศิริสิ ในที่คูณ ในที่ศีรษะแห่งศิรด อะไรเป็น นิมิต?" [๓๓] เมื่อผู้นั่งนั่ง ตอบว่า "นั่น เจ้า" เมื่อดน ระบุว่า "นั่นนั่นเป็นนิมิต" แล้ว, อย่าหยุดในที่นี้ ผึ่งพักซ่อว่า "ในที่ศุทธรพ อะไรเป็นนิมิต?" เมื่อผู้นั่งนั่ง ตอบว่า "ภูเขา ๑. มหาวคฺคุปมฺ ๒๖๑ ๒. โหติฏฺ วิภัคฺสติ ทั้ง ๒ คำนี้ คำว่า "คำว่าใดคำว่าได้ ท่านใช้ตามภาษาของท่าน" โดยสะดวก ครั้งมาเปนภาษายาไทยยังกันมาก นอกจากจะปลอดไปพอได้ความ หรือมิฉะนั้น ก็คำลึกลึณะมาให้นึกในคำแปลว่า... นิมฺมิตฺ โหติฺดฺ, นิมฺมิตฺ ภวสฺติ เพราะต่างก็เป็นรอยในความมาว่ามีเป็น รูปนาคตด้วยกัน.