คติสมัยนกยาก: บรรพชาของพวกอาชีวะ : หน้า 148/233

ประโยค - คติสมัยนกยาก อรรถาธิษฐานะพระวินัย มหาวรรณ์ ตอน ๑ - หน้าที่ 141 แม่ไปถึงสำนักพวกอาชีวะเหล่านั้นแล้วยกพวกเขาตกเตือน หรือแม่เห็นว่า "บรรพชาของขนวนนี้ เป็นทุกข์ยิ่งนัก" แล้วกลับ ด้วยตนเอง ยอมพันให้เหมือนกัน อั้ง ถ้าเธอถามว่า "อะไรเป็นสุขสุดแห่งบรรพชาของพวก ท่าน ?" อันเขาตอบว่า "การถอดผมและหนวดเป็นต้น" แล้วให้ ถอดแม่ผมเส้นเดียว, ถือว่ามีความเพียรด้วยความกระโหล้งเท้าเป็น ต้นก็ดี, นุ่มเข้าแววาหญิงเป็นต้นก็ดี, ชื่อว่า คือเพศแห่งอาชีว เหล่านั้น, ชื่อว่าออมรับความเป็นลักษณ์บริเสรีว่า "บรรพชนี้ ประเสริฐ" เธอออมไม่พัน, จัดว่าเป็นผู้บำรัดเดี๋ยวนี้ อันยัง ถ้าเธอเพื่อจะลองดูว่า "การบวชเป็นเดี๋ยวนี้สำหรับเรา จะงานหรือไม่งาน" จึงนุ่มการอุ้มเป็นต้น, หรือว่า ผูกเช่า หรือว่า อวยนาบริจร, ยังไม่อ่อนรับเพียงใจ, ลักย้อมคุมเธอไว้เพียงนั้น ครั้นเมื่อเธอสมว่ารับแล้ว ย่อมจัดว่า เป็นผู้บำรัดเดี๋ยวนี้ ส่วนภิกษุผู้มีอันวิโรจฉเอาไป จึงนุ่มการอุ้มเป็นต้นก็ดี คือเพศเดียวกัน เพราะภัยมิรอดภัยเป็นต้นก็ดี หาว่าเป็นผู้บำรัด เดี๋ยวนี้ไม่เลย เพราะไม่มีสิทธิ์ แต่ในอรรถกถากรุณาที่แกว่า "ขึ้นชื่อว่า บุคคลผู้เข้าริเดีือรนี้ ท่านกล่าวด้วยอุปสมบักขุ เพราะเหตุนี้ สามเณรแช่มไปสู่ตถาคตนะ แล้วพร้อมทั้งเณร, ย่อมได้รับบรรพชาและอุปสมบทอีก." ส่วนคนเองยังกล่าวข้างต้น ท่าน ว่าด้วยอุปสมบัน, เพราะ เหตุนี้ อุปสมบันแม้นบรรพาโศก จะจัดว่าเป็นผู้ใช้สมะหามได้