อรรถกถาพระวินัย มหาวรรค ตอน ๑ : หน้า 14/233

ประโยค - ติดยึดมั่นปาปากา อรรถกถาพระวินาย มหาวรรค ตอน ๑ หน้าที่ 7 นั่นด้วยอาการทั้งปวง. สองเท่า ว่าย ได้แก๋ ในเวลาที่ทรงทราบเนื้อความ นั่น ๆ. บทว่า อิ่ม อุทาน อุทานสี่ มีความว่า ทรงเปล่ง อุทานซึ่งมีญาณอันสัมปุฏด้วยโสมสันต์เป็นแก่นเกิด มีคำว่า ยท หนอ ปฏิความดี เป็นต้นซึ่งแสดงอาเภทแห่งความทรงทราบ เหตุและธรรมที่เกิดแต่เหตุ ในเนื้อความที่ทรงทราบแล้วนั้น มีคำ อธิบายว่า ทรงเปล่งพระวาจาแสดงความบังเกิดแห่งพระคุณทัย. เนื้อความแห่งอภินั้นว่า บทว่า ยท หวบ ได้แก่ ในกาลใด แล. บทว่า ปฏิวาทนูติ ได้แก่ ย่อมเกิด. โพธิปัญญธรรม ซึ่งให้ สำเร็จความตรัสรู้จากอาราโดยอนุมโล ชื่อว่าธรรม. อีกอย่างหนึ่ง บทว่า ปฏิวาทนูติ มีความว่า แจ่มแจ้ง คือ เป็นของชัดเจน ปรากฏด้วยอำนาจความวรรธรัสส์. ธรรมคืออธิสิ่ง 4 ชื่อว่าธรรม ความเพียรเรียกว่า อาทปะ เพราะอธราวอย่างกิลิส ให้ร้อน. บทว่า อาตาปิโย ได้แก่ ผู้มีความเพียรอันบุคคลพึงตั้งไว้ลอง. บทว่า ฉายโก มีความว่า ผู้พ่งด้วยอาน ตัว คือ ด้วยลักษณะ คืออารัมมณัญชนา ๑ ด้วยลักษณะคืออาณัญชนา ๑. บทว่า พราหมณสูติ ได้แก่ พระขินาสพผู้ลอยบาปแล้ว. หลายบทว่า อตสส กูฎา วปิยติ มีความว่า เมื่อั่นความ