คติสมุนไพรสำหรับ อรรถภาพพระวินัยมหาวรรค ตอน ๑ : หน้า 178/233

ประโยค - คติสมุนไพรสำหรับ อรรถภาพพระวินัยมหาวรรค ตอน ๑ หน้า 171 กัน. เพราะเหตุนั้น เมื่อจะทำเขาให้เป็นนิมิต ควรถามว่า "เนื่องเป็นอันเดียวกัน หรือไม่เนื่องเป็นอันเดียวกัน." ถ้าเนื่องเป็นอันเดียวกัน, ไม่ควรใช้ ด้วยว่า แม้กำหนดคุณนั้นเป็นนิมิต ๔ ทิศ หรือทั้ง ๕ ทิศ ย่อมเป็นอันกำหนดแล้วเพียงนิมิตเดียวเท่านั้น. ๑๑๓ เพราะเหตุนั้น ภูเขาที่ตั้งโอบรอบวัดที่อยู่โดยสันฐานดังจิตทร อย่างนั้น ควรกำหนดในทิศเดียว ในทิศอื่น ๆ พึงกำหนดเขานั้นไว้ภายนอก, คำหนดนิมิตชนิดอื่นภายใน (แต่ขอบนี้ข่นา). หวังว่าประสงค์จะทำเขาเสื่อมหนึ่งหรืออีกหนึ่งไว้ภายในสิมา, อย่ากำหนดเขาประสงค์จะทำประเทศไว้ใภใน, พึงกำหนดนิมิตชนิดใดชนิดหนึ่ง มีฉันไม่และจอมปลวกเป็นต้น ที่เกิด ณ ภูเขานั้นเองข้างนอกแห่งประเทศเท่านั้น. หาประสงค์จะกินจอกเขาทั้งหมด, ประมาณโยชน์ ๑ หรือ ๒ โยชน์ไว้ภายใน, พึงกำหนดดั้นไม้หรือจอมปลวกเป็นต้น ซึ่งเกิด ณ ภาคพื้นข้างนอกภูเขาเป็นนิมิต. วิวิจฉัยในปาฏิหาริมิค :- แม้ก่อนเหลือ ก็ยึดว่า ศิลาจำเหมือนกัน. เพราะฉะนั้น ศิลาชนิดใดชนิดหนึ่ง ก็ ควร. แต่เมื่อว่าโดยขนาด ขนาดเท่าช้างนับเป็นภูเขา เพราะฉะนั้น ศิลาชนิดเท่าช้างนั้น จึงไม่ควร ส่วน ศิลาชนิดเท่าโกฏิของ และกระบือของ ๆ ใช้ได้. โดยกำหนดอย่างต่ำ ขนาดเท่ากับอ้อยหน่อยหนัก ๑๒ ประละ ก็ใช้ได้ ย่อมกว่านั้น หรือแม้อึขนาดใหญ่ ก็ใช้ไม่ได้. แม้กองศาลที่ไม่บันเข้าในนิมิต ๑. ประมาณหน้ากว้าง ๕ ซ้ง.