อรรถถถพระวินัยมหาวรรณ ตอน ๑ - หน้าที่ ๑๐ : หน้า 17/233

ประโยค - ตลอดสนับสนุนปลาสกตา อรรถถถพระวินัยมหาวรรณ ตอน ๑ - หน้าที่ ๑๐ สารนิษฐานว่าใน ๓ อาณันธ์ใน ๑ เกิดขึ้นด้วยอำนาจความพิจารณา ปัจจยาการ อาณันธ์ที่ ๒ เกิดขึ้นด้วยอำนาจความพิจารณาพระนิพพาน อาณันธ์ที่ ๑ เกิดขึ้นด้วยอำนาจความพิจารณามรรถ ด้วยประกอบธิ ส่วนในอาณันธ์ ท่านกล่าวว่า (ทรงพิจารณา) ปฏิจจสมุปบาท โดยอนุโลมตลอดยามดำเนินรุติ โดยปฏิโลมตลอดยามที่ ๒ โดย อนุโลมและปฏิโลมตลอดยามที่ ๓ คำนันท่านกล่าวหมายเอามนสิการ ที่พระผู้มีพระภาคทรงให้เกิดขึ้นตลอดราตรี ด้วยทรงตั้งพระหฤทัยว่า "พรุ่งนี้เราจักลูกจากอาสนะ เพราะครบ ๓ วัน." จริงอยู่ ครั้งนั้น พระผู้มีพระภาค ได้ทรงพิจารณาส่วนอันหนึ่ง ๙ เท่านั้น ตลอดปฐม-ยาม และมัชฌิมยาม ด้วยอนุาแห่งความทรงชัดซึ่งมีอาการ และความบรรลุความสิ้นปัจจัย ซึ่งมีอนุภาพดังอุทานคาถา ๒ เมื่อนั้น ค้นแต่งไว้ แต่ในที่นี้ พระผู้มีพระภาคได้รับทรงพิจารณาอย่างนั้น ในราตรีวัตปฏิบท. จริงอยู่ ในราตรีที่ปัจจุบันสามารถ พระผู้มีพระภาค ทรงระลึกพุทธนิวาสในปฐมยาม ทรงชำระทิพย์วณิชในมุสิมยาม ทรงพิจารณาไปกิจสมปทโดยอนุโลมและปฏิโลมในปัจจบยาม ทรง บรรลุกวามเป็นพระสัมพัญญู ในพระท่อลำว่า "อรุนจัทธ์" เดี๊ยนนี้." อรุนจัทธ์ในเวลาติดต่อกับเวลาที่ได้ทรงบรรลุความเป็น พระสัมพัญญูที่เดียว. แต่ในพระองค์ทรงปล่อยว่านั้นให้ผ่านพ้น ไปด้วยการนั่งขัดสมาธิั้นแนล แล้วทรงพิจารณาอย่างนั้น เปลงอาณัน