คติสนัมปดาสำหรับกิร อรรถกถาพระวินัยมหาวรรค : หน้า 155/233

ประโยค - คติสนัมปดาสำหรับกิร อรรถกถาพระวินัยมหาวรรค ตอน ๑ หน้า 148 ใน ๒ ชนิดนั้น อติณิรมิตของเสรีอุโภพัญชนะปรากฎ ปรินิพพิตเป็นของสิลสัม ; ปรินิพพิตของบูรอุกโภพัญชนะปรากฎ อติณิรมิตเป็นของสิลสัม. เมื่อลัภสุกอภัญชนะทำหน้าที่ของบูรอ ในเสรีทั้งหลาย อติณิรมิตอ้อมเป็นของสิลสัม, ปรินิพพิตปรากฎ; เมื่อบูรอุกโภพัญชนะเข้า ถึงความเป็นเสรีสำหรับพวกบูรอ ฯ ปรินิพพิต เป็นของสิลสัม, อติณิรมิตปรากฎ. เหตุซึ่งทำให้ต่างกันแห่งอุกโภพัญชนะ ๒ ชนิดนั้นดังนี้ คือ เสรีอุกโภพชนะมีครรภ์เองด้วย, ให้ลัภอื่นมีครรภ์ได้ด้วย; ส่วน บูรอุกโภพชนะมีครรภ์เอาไม่ไ่ด้, แต่ให้เสรีอื่นมีครรภ์ได้. "[๑๐๐] แต่ในอรรถกถากฤษฎีท่านแก้ว่า "ถ้าแพทย์เกิดใน กำเนิด (ปฏิสุนธิกา), เพศหญิงอ่อนเกิดต่อเมื่อความกำหนดในบูรอ เป็นไป, ถ้าหญิงเกิดในกำเนิด (ปฏิสุนธิกา), เพศชายอ่อนเกิด ต่อเมื่อความกำหนดในเสรีเป็นไป..." ลำดับแห่งวิจารณ์ในความเกิดแห่ง ๒ เพศนั้น บัณฑิตพึงทราบ พิสดารในอรรถกถาธรรมงคะชื่ออัฐสาลี. ส่วนในบรรพทิศานี้ มีพรรณนัยฐานะแต่ข้าง วิรัชหา อุปสมบทแห่งอุกโภพัญชนะก็ยัง ๒ ชนิดนี้ ไม่มีเลย. [อนุปฺปษายกาทิวาทฏู] หลายบ่าวว่า เตน โย ปณ สมยาน มีความว่า โดยสมยใจ สิกขาบทอันพระผู้มีพระภาคยังไม่ได้ลงบัญญัติแล้ว โดยสมันนั้น. ๑,๒. ปวตน น่าจะหมายความว่า ในบวุติคลา. ๓. อุภาสลีณิ ๕๓๗-๕๗๐.