วิจินฉัยในธุกนิมิตและกีอรรถกถาพระวินัยมหาวรรค : หน้า 180/233

ประโยค - คติสมุนิปาสำหรับกี อรรถกถาพระวินัยมหาวรรค ตอน ๑ - หน้า 173 วิจินฉัยในธุกนิมิต :- ต้นไม่มีเปลือกแข็ง เช่นต้นตาลต้นมะพร้าวเป็นต้น ใช้ ไม่ได้ ต้นไม่มีแกนใน ยังเป็นอยู่ โดยที่สุด สูงเพียง ๘ นิ้ว วัดโดยรอบแม้ลำต้นเท่าลำแขนก็ไม่ได้ ย่อมกว่านั้น ใช่ไม่ได้ โควา่นั้นขึ้นไป แม้แต่ไทรที่ขึ้นงานไพศาลตั้ง ๑๒ โยชน์ ก็ควร. ต้นไม่ที่เขาเพราะพิษให้ร่วงในทางชนะผลหลาย มีรบอกและ กระจางเป็นต้น แบ่งได้ขนาด ก็ใช้ไม่ได้ แต่เอาดอกกหวานและ กระจางเป็นต้นนั้นปลูกลงในพื้นดิน แม่นายขะนั้น แล้วทำซุ้ม รดน้ำ กำหนดเป็นนิบิด ก็ครร. การแตกกรและกิ่งใหม่ไม่ใช่เหตุ แต่ การแตกกรและกิ่งนั้น ย่อมเหมาะสำหรับต้นไม่ได้ขาดลำต้นเพ คณะพระวินัยธร เมื่อกำหนดครูว่า "ต้นไม้" หรือว่า "ต้น สละ" หรือว่า "ต้นสละ" ดังนี้ ก็ใช้ได้. [๐๐๔] แต่กำหนดต้น ไม่มีเนืองเป็นอันดับเดียวกัน เช่นต้นไทรที่ขึ้นงานไพศาลเป็นนิบิดในทีส หนึ่งแล้ว จะกำหนดในทีอีกอีหนึ่ง ไม่ควร. วิจินฉัยในธุกนิมิต :- ทางทั้งหลาย มีทางป่า ทางนา ทางแม่น้ำ ทางเหมืองเป็นต้น ใช้ไม่ได้ ทางเดินเท้า หรือทางเจริญ ซึ่งผ่านไป ๒-๓ ระยะ ๑. ในวินียุเล่ม ๑ หน้า ๑๖ ว่าตำหนักเท่าลำไม้เท้า. ในภูมิสารฉุกปีน ภาค ๔ หน้า ๒๒๓ ว่า สุจิวุฒุกปลปาโมกโณ สีหทิปร เลขนุฏปลปาโมกโณ วนตน ใสจ กนิร- จูปิรินธิโกติ ทุจุทุพ: โดยเกียรติว่า ก็ถือด้านหลักการ. สพว่า สุจิวุฒุ นี่ยัง มีใช้ในเสนาสนูปถาหกคุณนะ หน้า ๑๗๕, ๑๘๕ ดีกว่า องฺญคุลูสุจิทนุตโมติ เวพุ ... องฺญคุลูสุจิทนุตโมติ ใ ทรุกฺณฤๅ ... ซึ่งหมายความว่า ด้ามเหล็กการ ทั้งนั้น.