การสิ้นไปของความสงสัยในธรรม : หน้า 15/233

ประโยค - ติดสนิทปาป้าก้อ อรรถถานะ มหาวรรค ตอน ๑ - หน้าที่ 8 สงสัยของทรามนั้น คือผู้มีธรรมปรากฏแล้วอย่างนั้นย่อมสิ้นไป บทว่า สงุปฏิ มีความว่า ความสงสัยในปัจจุบันของท่าน กล่าวไว้อย่โดยเนิ่นเป็นตัวว่า เมื่อขอถามว่า ใครล่ำหนอ? ย่อมถูกต้อง พระเจ้าข้า พระผู้พระภาคได้ตรัสว่า 'ปัญหาไม่สมควรแก่ม' ดังนี้ และโดยเนิ่นเป็นตัวว่า เมื่อเขาถามว่า 'ข้าแต่พระอรัญจรัญ ก็จะและมะณะเป็นอย่างไรหนอ ก็จะและมะณะนี้จะมีใคร? พระผู้มีพระภาคได้ตรัสว่า 'ปัญหาไม่สมควรแก' ดังนี้ [๓] และ ความสงสัย ๑๖ อย่างเป็นตัวว่า "ในอดีตกาลเราได้มั้งหรือหนอ?" ซึ่งมาแล้วเพราะยังไม่ได้ตรงรับความอกรนั้นเอง (เหล่านี้) ทั้งหมด ย่อมสิ้นไป คือย่อมปราศจากไป ย่อมดับไป เพราะเหตุไร? เพราะ เหตุที่มาทราบธรรมพร้อมทั้งหยุด. มีอภิฐานว่า เพราะทราบ คือทราบ ชิด คำสั่งธรรมคือกองทุกทั้งมวล มีลิงจารเป็นต้นนี้พร้อมทั้งเหตุ ด้วยเหตุมีวิชาเป็นต้น พึงทราบวิจัยฉันในทุกอากร :- สามบทว่า อิ้ม อุทาน อุทานอิส มีความว่า ทรงเปล่งอุทาน มีประกาศกกล่าวเสร็จว่าแล้วนี้ ซึ่งแสดงอาณุภาพแห่งความตรัสรู้ ความสิ้น ปัจจัย กล่าวคืออินทพานซึ่งปรากฏแล้วอย่างนี้ว่า อวิชชาย เตวะ อสซอริกันติรโวรา สุขาริรโวโร ในเนื้อความที่ทรงตราบแล้วนั้น ความสงบในอาณาจักรดังต่อไปนี้:- เพราะได้รู้ คือได้รับตราบชัดได้รับตรัสรู้พจนกล่าวว่า ความสิ้น