พระธรรมปิฏก ภาค 6 - ความบริสุทธิ์และความไม่บริสุทธิ์ : หน้า 42/297

ประโยค - พระธรรมปิฏกกล่าวแปล ภาค 6 - หน้าที่ 40 ทั้งหลาย กรรมูลความมันส์แก่พระตกตน [ จะเศร้าหมองหรือผ่องแผ้วเพราะตน ] พระศาสนา ทรงดับดับอึดอัดในกิเลสนันแล้ว ตรัสว่า " ภิกขุทั้งหลาย ลูกกาลอุบาทล ได้ชีวิตเพราะอาศัยพวกางกุมนภี และความที่ตนไม่ใช่ผู้ทำ; ด้วยว่า ธรรมดาสัตว์เหล่านี้ ทำบาปกรรมด้วยตนแล้ว อ่อนเศร้าหมองด้วยตนเอง ในายมินรม เป็นต้น ส่วนสัตว์ทั้งหลายทำบุญแล้ว ไปยังสุขและนิพพาน ย่อม ชื่อว่าบริสุทธิ์ได้ด้วยตนเอง " ดังนี้แล้ว ตรัสพระคาถานี้ว่า:- " บาปอันผู้ใดทำแล้วด้วยตนเอง ผู้ผู้นั้นย่อม เศร้าหมองด้วยตน; บาปอันผู้ใดไม่ทำด้วยตน, ผู้นั้นย่อมบริสุทธิ์ด้วยตนเอง; ความบริสุทธิ์ ไม่บริสุทธิ์ เป็นของเฉพาะตน คนนั้นทำ คนอื่นให้บริสุทธิ์ไม่ได้. [ แก่อรรถ ] ความแห่งพระคาถานี้ว่า:- อุคคลกรรมเป็นกรรมอันผู้ใดทำแล้วด้วยตน ผู้นั้นเมื่อเสวย ทุกข์ในอบาย คือลืมอเศร้าหมองด้วยตนเอง; ส่วนบาปอันผู้ใด ไม่ได้ทำด้วยตน ความบริสุทธิ์กล่าวคืออุคคลกรรม และความไม่มีบริสุทธิ์ ด้วยตนเอง ความบริสุทธิ์กล่าวคืออุคคลกรรม และความไม่บริสุทธิ์ กล่าวคืออุคคลกรรม เป็นของเฉพาะตน คืออ่อนผลิตผลเฉพาะ