พระธรรมบท: การเข้าใจความชนะและความแพ้ : หน้า 194/297

ประโยค - พระธรรมบท ํจากฉบับแปล ภาค ๖ หน้า ที่ 192 เหมือนกัน" ดังนี้แล้ว ตรัสพระคาถานี้ว่า :- "ผู้ชนะยอมก่อนเวร, ผู้แพ้ยอมอยู่เป็นทุกข์, ผู้สงบระงับ ละความชนะและความแพ้ได้แล้ว ย่อมอยู่เป็นสุข." [ แก่อรรถ ] บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า ชย ความว่า ผู้ชนะผู้แพ้ย่อมกลับได้รว, บทว่า ปราโมทย ความว่า ผู้อื่นให้แล้ว ย่อมอยู่เป็นทุกข์ คือ ย่อมอยู่อย่ำบาก ในอธิบายก็ทั้งปวงที่เดียว ด้วยคิดว่า " ในกาใล่ล่าหนอ เราอาจเห็นหลังของปัจฉิมิตร ? " บทว่า อุปสนโต ความว่า พระธิณาสพ ผู้มีกิเลสดีมีราคา เป็นดัง ในภายในสงระงับ ละความชนะและความแพ้ได้ ย่อม อยู่เป็นสุข คือ ย่อมอยู่สบายแท้ ในอธิบายก็ทั้งปวง. ในภาคบงเทา ก็เป็นอันมาก บรรลุอิทธิพลหลาย มี โศกาอัปผลเป็นดัง ดังนี้แล. เรื่องปราชัยของพระเจ้าโกศล จบ.