การชนะกิเลสของพระสัมมาสมพุทธเจ้า : หน้า 104/297

จึงนำพระพุทธเจ้าพระองค์นั้นผู้มีอารมณ์ไม่มีที่สุดไม่มีร่องรอยไปด้วยร่องรอยอะไร ? ต้นทางมีข่าย ช้านไปตามอารมณ์ต่าง ๆ ไม่มีแกะพระพุทธเจ้าพระองค์ใด พระองค์ใด เพื่อ นำไปในกายณู, พวกเจ้า จึงนำพระพุทธเจ้าพระองค์นั้น ผู้มีอารมณ์ไม่มีที่สุดไม่มีร่องรอยไป ด้วยร่องรอยอะไร ? " [ แก้วธาร ] บรรดาบหล่านั้น บทความว่า ยศก ชิต นาวชิต ความว่า กิเลสชาติมีคะเป็นต้น อันพระสัมมาสมพุทธเจ้าพระองค์ใดทรงชนะ แล้วด้วยบรรดนัน ๆ อันพระองค์อ่อนไม่กล้าประ, คือ ชื่อว่าชนะแล้ว ไม่มีคำมาได้ เพราะไม่กลับภูมิจิตอีก. บทว่า โนยาติ ตัดเป็น น อยฏีติ, แปลว่า ย่อมไม่ไปตาม, อธิบายว่า บรรดาคีดสดมีคะเป็นต้น แม้ก็เลยอย่างหนึ่งไร ๆ ในโลก ชื่อว่ากลับไปข้างหลังไม่มี คือไม่ติดตามกิเลสสชที่พระสัมพุทธ-เจ้าพระองค์ใดทรงชนะแล้ว. บทว่า อนุนฺโคจร, ความว่า ผู้มีอารมณ์ไม่มีที่สุด ด้วยสามารถแห่งพระสัมพุทธญาณ มีอารมณ์ที่ที่สุดดูได้. สองบทว่า เครน ปนทน เป็นต้น ความว่า บรรดาคอมีคะ คือกะเป็นต้น แม้ร่องหนึ่ง ไม่มีแกะรอยสัมพุทธเจ้าองค์ใด, พวกเจ้าจำนำพระสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้นไป ด้วยร่องรอย @. กิเลสหล่อื่น ติดตามกิเลสที่ทรงชนะแล้ว เนื่องกันเป็นสาย ๆ ไม่มี.