ปรัชญาและการบูชาจากมะม่วง : หน้า 117/297

ปรัชญา - พระบรมปภัณฑ์ญาญได้แปล ภาค 6 - หน้า 115 โลกในกลิ่นและรสแห่งมะม่วงนั้นให้หนีไปแล้ว ถือเอาเพื่อประโยชน์ แด่พระราชา เดินไปเห็นพระศาสดาในระหว่างทาง คิดว่า "พระราชา เสายผลมะม่วงนี้แล้วล่ะ พึ่งพระราชทานกาหลุบยี่เราะ ๘ กาบนะ หรือ ๑๖ กาบนะล่ะ กาหลุบนี้ไม่พอเพื่อเลี้ยงชีพในอำนาจพหนึ่ง ของเรา ก็ถ้าว่า เราจักถวายผลมะม่วงนี้แต่พระศาสดา นั้นจักเป็น คุณนำประโยชน์ก็อจลาม่าให้แก้เราตลอดกาลไม่มีสิ้นสุด." เขาน้อมถวาย ผลมะม่วงนั้นแต่พระศาสดา พระศาสดาทอดพระเนตรดูพระอานนทเกสรแล้ว ลำดับนั้นพระ เถระนำบาตรที่ท่วมมหาราชทั้ง ๔ ถวายออกมาแล้ว วางที่พระหัตถ์ ของพระองค์. พระศาสดาทรงน้อมบาตรเข้าไปรับผลมะม่วงแล้ว ทรงแสดง อาการเพื่อประทับในที่นั้นนั้นเทละ พระเถระปุฏิวารถวายแล้ว ลำดับนั้น เมื่อพระองค์ประทับนั่งจิรันแล้ว พระเถระกรองน้ำ ดื่ม แล้วยามม้วยสุดผลันได้ทำให้เป็นน้ำปานะถวาย พระศาสดา เสวยน้ำปานะผลมะม่วงแล้วสมะเนองนายคุณทระว่า " เธอคะยืนอยู่รนด์ขึ้น แล้ว ปลูกมะม่วงอยู่ในที่นี้นี้เทละ." เกมส์ได้ทำอย่างนั้นแล้ว. [ ประวัติอีกณตามพฤกษ์ ] พระศาสดาทรงล้างพระหัตถ์บนน้ำผลมะม่วงนั้น พอเมื่อพระ หัคถุอันพระองค์ทรงล้างแล้วเท่านั้น ต้นมะม่วงมีต้นเท่าศรีษะไถ (อนาไก) มีประมาณ ๕๕ ตอกโดยส่วนสูงขึ้นแล้ว ถึงใหญ่ ๕ ๙. พระมหานาค ป. ช. ๘ วัดอมรินทร์วาส แปล.