พระราชาและพระกุมาร: พระราชตระกูลและการศึกษาศิลปวิทยา : หน้า 146/481

พระราชาเสด็จลงทำพิธีไถนาเป็นปฐมฤกษ์พร้อมด้วยอำมาตย์ราชบริพารชั้นผู้ใหญ่รวม 108 ไถนั้น พวกพระพี่เลี้ยงก็ออกมาชมด้วย ทิ้งพระกุมารไว้ในม่านแต่พระองค์เดียว เมื่อพระกุมาร อยู่ตามลำพังพระองค์เดียวก็ทรงลุกขึ้นเจริญภาวนาอานาปานสติกัมมัฏฐาน ยังปฐมฌานให้ เกิดขึ้นได้ เวลานั้นเป็นเวลาบ่าย เงาแห่งต้นไม้ทั้งหลายได้ชายไปตามตะวันทั้งสิ้น แต่เงาไม้ หน้าที่ประทับปรากฏตรงอยู่เสมือนเวลาเที่ยง ครั้นพระพี่เลี้ยงทั้งหลายกลับเข้าไปในม่านเห็น พระกุมารอยู่ในลักษณะเช่นนั้นก็พิศวงจึงออกไปกราบทูลให้พระเจ้าสุทโธทนะทรงทราบ เมื่อ พระราชาเสด็จเข้าไปเห็นก็ทรงรู้สึกอัศจรรย์พระทัยจึงขอพระหัตถ์ถวายอภิวาทพระกุมารเป็น คำรบสอง เมื่อพระกุมารมีพระชนม์ได้ 7 พรรษา พระราชบิดาได้ทรงรับสั่งให้สร้างสระน้ำ สำหรับพระกุมารและบริวารลงเล่น มี 3 สระด้วยกัน ปลูกอุบลบัวขาวสระหนึ่ง ประทุมบัวหลวง สระหนึ่ง และปลูกปุณฑริกบัวขาวสระหนึ่ง ครั้นพระราชกุมารมีพระชนม์เจริญวัย 8 พรรษา ควรศึกษาศิลปวิทยาได้แล้ว พระ ราชบิดาก็ทรงนำไปมอบไว้ในสำนักครู “วิศวามิตร” ซึ่งเป็นครูประจำราชสำนัก สั่งสอนพระกุมาร ทุกสกุล เจ้าชายสิทธัตถะได้ทรงศึกษาศิลปศาสตร์ 18 ประการได้อย่างว่องไวจนสิ้นความรู้ อาจารย์ ได้แสดงความเฉลียวฉลาดในหมู่พระญาติ ไม่มีพระกุมารอื่นจะเทียมเท่า 5.2.2 อภิเษกสมรส เมื่อพระราชกุมารมีพระชนม์ได้ 16 พรรษา พระราชบิดาได้ทรงรับสั่งให้สร้าง ปราสาทขึ้น 3 หลัง เพื่อให้เหมาะสมกับการที่จะประทับอยู่ 3 ฤดู และให้สร้างลงในบริเวณเดียวกัน มีทางเดินติดต่อกันทั้ง 3 หลัง เมื่อสร้างเสร็จแล้วพระบิดายังไม่ให้เจ้าชายขึ้นประทับจนกว่าจะ ทำการอภิเษกแล้ว จึงได้ไปสู่ขอพระเจ้าหญิงยโสธราพิมพา ราชธิดาพระเจ้าสุปปพุทธะ แห่งกรุง เทวทหะ มาอภิเษกให้ แล้วก็ให้ประทับอยู่อย่างสำราญในปราสาททั้ง 3 จนเจ้าชายสิทธัตถะ มีพระชนมายุ 29 พรรษา วันหนึ่งเจ้าชายสิทธัตถะมีพระทัยปรารถนาจะเสด็จประพาสพระอุทยาน จึงรับสั่ง ให้นายฉันนะมหาดเล็กจัดรถเทียมด้วยม้า 4 ตัว ขับเที่ยวไปในอุทยาน ขณะที่กำลังเพลิดเพลิน อยู่นั้นได้ทอดพระเนตรเห็นเทวทูต คือ เทวดาจำแลงองค์เป็นชายชราผมหงอกขาว หลังโกง ถือ ไม้เท้ายัน กันล้ม เดินกะโผลกกะเผลกไปในระหว่างทาง ก็ทรงแปลกพระทัย จึงถามนายฉันนะ ว่า ชายผู้นี้ทำไมจึงรูปร่างผิดปกติกับคนทั่ว ๆ ไป เมื่อทรงทราบว่าเป็นธรรมดาที่ทุกคนจะต้อง ศ า ส น า พุทธ DOU 131