ศาสนาพื้นฐานดั้งเดิม : หน้า 37/481

บทที่ 2 ศาสนาพื้นฐานดั้งเดิม 2.1 คุณลักษณะของศาสนาพื้นฐานดั้งเดิม นักปราชญ์ศาสนาส่วนมาก นิยมจัดให้ศาสนาและความเชื่อทั้งหลายในยุคก่อน ประวัติศาสตร์ อยู่ในกลุ่มของศาสนาดั้งเดิม ซึ่งหมายถึง ศาสนาที่ยังไม่ได้รับการพัฒนาทาง ความคิด ยังหลงยึดติดในเรื่องของไสยศาสตร์และโชคลาง ปัจจุบันศาสนาดั้งเดิมนี้ยังคงหลง เหลืออยู่บ้างในชนเผ่าที่ล้าหลังทางวัฒนธรรม เช่น ศาสนาของพวกอเมริกันอินเดียน ศาสนา ของชาวพื้นเมืองในออสเตรเลีย และศาสนาของชาวพื้นเมืองแอฟฟริกัน เป็นต้น ศาสนา พื้นฐานดั้งเดิมนี้มีสิ่งที่น่าสังเกตดังนี้ 2.1.1 การมีความเชื่อในเรื่องพลังอำนาจที่ไร้ตัวตนแต่มีมหิทธานุภาพ (Impersonal power) พลังอำนาจที่ชาวเกาะเมลานีเซียนเรียกว่า “มานา” เป็นความเชื่อพื้นฐานดั้งเดิมที่นัก ศาสนาส่วนมากสันนิษฐานว่า น่าจะเกิดขึ้นก่อนความเชื่อในเรื่องผี (Anima) ความเชื่อชนิดนี้ เป็นความศรัทธาในอำนาจที่ไม่มีตัวตน เป็นอบุคคล (impersonal) เป็นความเชื่อของมนุษย์ ในระยะแรกๆ ที่มีต่ออำนาจของธรรมชาติ แล้วจึงพัฒนามาเป็นความเชื่อในเรื่องผี มนุษย์ที่ เชื่อแบบนี้จะแสดงออกด้วยการทำความเข้าใจในกฎเกณฑ์ธรรมชาติ แล้วกระทำให้ถูกเคล็ด เพื่อให้เกิดประโยชน์แก่ตนเอง หรืออาจเลี่ยงการกระทำบางชนิดที่จะทำให้เกิดโทษ จึงกลายเป็น ข้อห้ามต่างๆ (Taboo) ที่ปฏิบัติกันสืบมา จนดูเหมือนว่าเป็นการกระทำที่งมงายไร้เหตุผล เพราะ ผู้ปฏิบัติตามส่วนมากไม่ต้องการคำอธิบายในการกระทำนั้น ๆ เพียงแต่รู้ว่าต้องไม่ทำสิ่งนั้น ๆ เพราะเป็นข้อห้าม และถ้าทำไปเมื่อใดจะทำให้เกิดโทษอย่างรุนแรงแก่ตน และบางครั้งอาจ ถึงแก่เสียชีวิตได้ อำนาจอันทรงพลังนี้จึงต่างจากผี เพราะผีอาจให้คุณหรือโทษแก่เราได้ ขึ้นอยู่ กับการเซ่นไหว้ และการเอาอกเอาใจเป็นพิเศษ แต่อำนาจของมานา มนุษย์สามารถหลีกเลี่ยง ได้ขึ้นอยู่กับว่าเราทำถูกต้องตามกฎหรือข้อห้ามหรือไม่ 22 DOU ศาสนศึกษา