ธรรมะเพื่อประชา : หน้า 142/591

ธรรมะเพื่อประชา อยู่ในธรรมเพราะกัลยาณมิตร ๑๔๑ มะนาวนี้ออกเสีย รสของผลมะนาวจักไม่ขม” เมื่อกราบทูล เช่นนี้แล้ว สังเกตดูอาการของพระราชา เห็นว่าพระราชาไม่ ขุ่นมัวแต่ยังทรงนิ่งเฉยอยู่ จึงกราบทูลต่อไปว่า “บุคคลผู้ฉลาด เมื่อปอกเปลือกออกแล้วคั้นเอาน้ำมะนาว รสมะนาวย่อมไม่ขม แต่จะมีรสเปรี้ยวตามธรรมชาติ ฉันใด เมื่อพระมหากษัตริย์ พระองค์ใด ทรงมั่นอยู่ในความเมตตากรุณา ไม่เบียดเบียน ไพร่ฟ้าประชาราษฎร์ให้ได้รับความเดือดร้อน โดยให้ความเป็น ธรรมแล้ว ประชาราษฎร์ย่อมมีความจงรักภักดี ตั้งอยู่ใน พระโอวาท บ้านเมืองย่อมสงบสุขมั่งคั่งอุดมสมบูรณ์ พระมหา กษัตริย์พระองค์นั้น ก็จะพลอยได้รับความสุขเกษมเปรมปรีดิ์ มีความมั่งคั่งสมบูรณ์ไปด้วย ฉันนั้น” เมื่อพระเจ้าพาราณสีสดับถ้อยวาทีของปุโรหิตแล้ว ทรงคิดอยู่ครู่หนึ่ง เมื่อทรงมีพระทัยชุ่มชื่นขึ้น จึงเสด็จไป ประพาสสระโบกขรณีที่อยู่ในอาณาบริเวณพระราชอุทยาน ทอดพระเนตรเห็นดอกปทุมซึ่งกำลังเบ่งบาน มีสีดังพระอาทิตย์ แรกอุทัย จึงตรัสถามปุโรหิตว่า “ท่านมหาบัณฑิตปุโรหิต ดอกปทุมเกิดอยู่ในน้ำ แต่เหตุไรน้ำจึงไม่ติด” ปุโรหิตทูลตอบว่า “ดอกบัวซึ่งเกิดอยู่ในน้ำมีรากอันขาว บริสุทธิ์ มีธรรมชาติอยู่เหนือน้ำ เมื่อผุดขึ้นมาพ้นน้ำต้องแสง