โอวาทที่เหมาะสม : หน้า 367/591

Bsumaประช โอวาทที่เหมาะสม ๓๖๖ ตระหนักถึงความเป็นผู้รู้จักกาล หากเราพูดออกไปไม่ถูกกาล ไม่ถูกบุคคล ก็จะก่อให้เกิด ผลเสียมากกว่าผลดี ถึงแม้ว่าตัวของเราเองจะไม่คิดอะไร แต่ คนที่ฟังเขาคิด เพราะธรรมชาติของคนนี้คิดอยู่แล้ว จะแตก ต่างกันก็ตรงที่คิดน้อย คิดปานกลางหรือว่าคิดมาก บางคน คิดมากจนกระทั่งกินไม่ได้นอนไม่หลับก็มี ดังนั้น ก่อนที่จะพูดอะไรออกไป เราต้องกลั่นกรองให้ดี และต้องตระหนักว่า ความสำคัญของคำพูดสามารถเปลี่ยนแปลง ทุกสิ่งทุกอย่างได้ จะเปลี่ยนจากร้ายให้กลายเป็นดีก็ได้ แม้ในที่สุด พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะแสดงพระธรรมเทศนาเพื่อเปลี่ยน ปุถุชนให้เป็นพระอริยเจ้า ก็ทรงใช้คำพูดเช่นกัน แต่ถึงกระนั้น พระพุทธองค์ก็ยังทรงดูกาล และบุคคล *มีตัวอย่างเกี่ยวกับคำพูดที่ไม่รู้จักกาลมาแล้ว และเป็น อุทาหรณ์สอนใจเราได้เป็นอย่างดี คือ ครั้งหนึ่ง พระสัมมา สัมพุทธเจ้า ประทับอยู่ที่พระเชตวันมหาวิหาร ทรงปรารภถึง ติดถนาวิกคนแจวเรือคนหนึ่ง เรื่องมีอยู่ว่า คนแจวเรือนั้นเป็นผู้ที่ ไม่ค่อยรู้เรื่องอะไร เช่น คุณของพระรัตนตรัยมีพระสัมมาสัม *มก. เล่ม ๕๙ หน้า 9