อุปมาอุปไมยจากพระไตรภูมิ : หน้า 90/370

๔๕ อุปมาอุปไมยจากพระไตรภูมิ ๒.๖ กิริยเมื่อขออย่า ไม่เว้นตระกดด่า สูง และปานกลาง ย่อมได้อาหารเป็นเครื่องยังชีพ ด้วยอาการอย่างนี้ แม้นได้ ท่านเมื่อได้ฆษะชนู่อยู่ตลอดกาลทั้งปวง ถึงความเน้นปัญญามี จักได้บรรลุพระสัมโพธิญาณ ฉนั้นเหมือนกัน. ข.อป. (โพิธ) มก. ๓๐/๕๒ ๒.๗ พระเจ้าลิสิทธิวสาทพระนาคเสนว่า มนสิการมิละลักษณะอย่างไร ปัญญามีลักษณะอย่างไร พระนาคเสนตอบว่า มนสิการอุตสาหะและการอึดให้เป็นลักษณะ ปัญญามีการตัดเป็นลักษณะ เหมือนวิธีจับข้าว จับเดี่ยว เกี่ยวข้าว ปัญญามีการทำให้สว่างเป็นลักษณะ คือ เมื่อเกิดขึ้นกำจัดความมืด คือ อวิชชา และทำให้เกิดแสงสว่าง คือ วิชชา และปัญญา. มิลิน. ๖ การศึกษาเล่าเรียน ๓.๑ การเล่าเรียนมี๓ อย่าง คือ ๑. การเล่าเรียนเหมือนจุงข้างทาง ๒. การเล่าเรียนมีวัตถุประสงค์เพื่อออกไป ๓. การเล่าเรียนของพระอรหันต์เปรียบด้วยขุมคลัง. ที่สี (อรรถ) มก. ๑๑/๑๒ ๓.๒ ปรัชเข้เรียนมาไม่ดี ย่อมเป็นไปเพื่อสิ่งที่ใช่ประโยชน์ เพื่อทุกข์ตลอดกาลนาน เหมือนงูพิษที่จับไม่ดี ฉนั้น ส่วนปรัชเข้เรียนมาดี ย่อมเป็นไปเพื่อประโยชน์เกื้อกูล เพื่อความสุขตลอดกาลนาน เหมือนงูพิษที่จับไว้ ฉนั้น. บ.บ. (พทย) มก. ๑๘/๑๘๐๑ ๓.๓ นายโคบลได้แต่เลี้ยงโคโลไม่ได้ดื่มนมโค ฉันใด ปุฒ Juntr ุนั่งพระไตรรปุณ กีไม่มีส่วนแห่ง สามัญผล เหมือนนายโบคา ฉนั้น. มิลิน. ๒๔ ผู้มีปัญญาน้อย ๔.๑ ผู้มีปัญน้อยทั้งหลาย หยั่งรู้ได้ยาก และเป็นที่พึงไม่ได้ เหมือนมหาสมุทร สัตว์เล็กทั้งหลายก็ระยิบระยับเป็นต้น พึงไม่ได้ ฉนั้น. ที่สี (อรรถ) มก. ๑๑/๑๑๑ www.kalyanamitra.org