ข้อความต้นฉบับในหน้า
อุมาอุปมาไม่จากพระไตรปิฎก
๓.๑๑ พระพุทธองค์ทรงยกตัวอย่างถึงปริมาณน้ำที่มีอยู่ในสระโบกขรเต็มเปี่ยม กว้าง ๕๐ โยชน์ ยาว ๕๐ โยชน์ ลึก ๕๐ โยชน์ว่ามีปริมาณหนึ่งร้อยวัดน้ำขึ้นมาด้วยปลายเท้าคา ปริมาณน้ำที่ดื่อขึ้นมาคือ ทุกทีพิษระอายกล่าวข้างหลังเหลืออยู่ ส่วนทุกทีที่จัดได้แล้ว เหมือนกับปริมาณน้ำที่เหลือทั้งหมด เพราะผลจากการตรัสรู้ธรรม.
สังธิ. (พุทธ) มก. ๒๖/๒๙๕
๓.๑๒ พระพุทธองค์ทรงยกตัวอย่างถึงแม่น้ำสายใหญ่ ที่เกิดจากแม่น้ำกก ยมุนา อรวิธีดีสุรจุ และมิจ โหลมารวมกัน ความทุกข์ของเหล่าพระอริยสาวกที่ยังคงหลงเหลืออยู่ เหมือนกับน้ำเพียงสองสามหยดที่บคลอดขึ้นมาด้วย
ส่วนแม่น้ำที่เหลือนั้น เหมือนกับความทุกข์ที่พระอริยสาวกกำจัดได้แล้ว เพราะผลจากการตรัสรู้ธรรม.
สังธิ. (พุทธ) มก. ๒๖/๓๐๓
๓.๑๓ พระพุทธองค์ทรงยกตัวอย่างเปรียบเทียบว่า แม่น้ำสายใหญ่ที่เกิดจากการไหลรวมของแม่น้ำกก ยมุนา อรวิธีดีสุร และมิจ แห่งเติมไปเหลือเพียงสองสามหยด นี่ที่เหลือนี้เปรียบเสมือนความทุกข์ที่ยังเหลืออยู่องพระอริยสาวก ส่วนในแม่น้ำที่เติมอแห่งนั้น เหมือนความทุกข์พระอริยสาวกกำจัดได้แล้ว เพราะผลจากการตรัสรู้ธรรม.
สังธิ. (พุทธ) มก. ๒๖/๓๐๗
๓.๑๔ พระองค์ทรงเปรียบเทียบระหว่างดิน ๗ ก้อน ขนาดเท่ากับเมล็ดกระบวยแผ่นดินใหญ่ว่า ก้อนดินจำนวน ๗ ก้อน นั้น เปรียบเสมือนกับทุกข์ที่พระอริยสาวกที่ยงหลงเหลืออยูของพระอริยสาวก ส่วนแผ่นดินใหญ เปรียบเสมือนความทุกข์ที่พระอริยสาวกกำจัดได้แล้ว เพราะผลจากการตรัสรู้ธรรม และได้ธรรมจักษุ.
สังธิ. (พุทธ) มก. ๒๖/๓๘๘