อุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎก : หน้า 149/370

อุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎก ๘๗ เสมือนหนึ่งว่า เมื่อนักมวยปล้ำสองคนขึ้นเวที คนใดมีำลังมาก คนผู้นั้นทำให้อีกฝ่ายหนีล้ม (แพ้) ไป ฉันใด พุทธรรม (ธรรมที่ทำเป็นประจำ) นั้นก็ฉันนั้นเหมือนกัน จะทํามกรรมที่มีกำลังน้อยไป อัง ติก. (อรรถ) มก. ๓๙/๑๒๔ ๘๘ กรรมใดสามารถเมื่อจะให้สิกขาถึงในเวลาใกล้ตายจะให้ผลเช่นเหมือนเมื่อเปิดปรตูออกที่มีฝุ่นเต็มคอ โต้ตัวใดอยูใกล้กับประตูออก โดยที่สุดจะเป็นโคน่าดงอ่งตามโคนั้นก็ย่อมออกได้ก่อน ฉะนั้น อัง ติก. (อรรถ) มก. ๓๙/๑๒๗ ๘๙ กุฏฏตาวา ปนนรรรม (กรรมไม่เจตนา) อำนวยผลได้ในบางครั้ง เหมือนท่อนใม้ที่คนปา ขว้างไปไม่มีจุดหมาย ฉะนั้น อัง ติก. (อรรถ) มก. ๓๙/๑๒๙ ๘.๑๐ กรรมที่เกิดปฏิสนธิอย่างเดียว ชื่อว่า ชนกรรม อุปมาเหมือน มาร์ดให้เนิดอย่างเดียว อัง ติก. (อรรถ) มก. ๓๙/๑๒๙ ๘.๑๑ ต้นไม้ กอไม้หรือเถาวัลย์ ที่กำลังเจริญงอกงาม ใครคนใดคนหนึ่งเอาไม้มาทุบ ศาสตรามาตัด เมื่อเป็นเช่นนั้น ต้นไม้ กอไม้ หรือเถาวัลย์นั้นจะต้องไม่เจริญงอกงาม ฉันใด กุลกรรมก็ฉันนั้น เมื่อกัลให้ผล แต่ถูกอุปกรรมเมียดัยเบียนหรือว่า อุปกรรมเร็ว ก็ทำให้ผลแต่ถูกอุปกรรมบับนี้จะไม่สามารถให้ผลได้ในลองอย่างนั้น ขุชา. (อรรถ) มก. ๓๙/๑๓๐ ๘.๑๒ พระเจ้ามิลินทร์สะสมพระนาคเสนว่า เหตุใดมนุษย์ทั้งปวงจึงต่างกัน พระนาคเสนตอบว่า ตันไม่ต่างกันเพราะความต่างกันแห่งพิษ ฉันใด มนุษย์ต่างกัน เพราะกรรม ฉันนั้น มิลิน. ๑๐๐ ๘.๑๓ พระเจ้ามิลินทร์สะสมพระนาคเสนว่า เพราะเหตุไรมนุษย์ทั้งปวงจึงไม่เสมอกัน บางพวกอายมั บางพวกอายยัน บางพวกอาพารน้อย บางพวกอาพารมาก บางพวกมิโกะน้อย บางพวกมีโกะมาก พระนาคเสนตอบว่า มนุษย์ทั้งหลายไม่เสมอกัน เพราะกรรมต่างกัน เหมือนความต่างกันแห่งพิษ มิลิน. ๑๐๐