อุปมาดูปัมจากพระไตรปิฏก : หน้า 229/370

๒๒ อุปมาดูปัมจากพระไตรปิฏก ๑. ฉลาดในฉาน คือ มีศีล ๒. ยิงลูกศรไกล คือ การพิจารณาขบฉันตรงรูปล เป็นต้นตามความเป็นจริง ๓. ยิงไม่ผิด คือ การรู้จุ๊กทุกข์ เป็นต้น อันเป็นหลักอริยัล ๔ ๔. ทำลายกองขนาดใหญ่ คือ การทำลายกองวิชาใหญได้ แต่มีความหมายต่างกัน คือ คุณสมบัติของนักอาชีพมีความหมายในทางโลก แต่ของภิกษุมความหมายในทางธรรมา องค์. อุตุก๙. มก. ๓๕/๖๙๘ ๑.๒ ธรรมดาย่อมมีเหตุชี้บ่ง ชาวนาย่อมใช้ออกจากเมืองเข้าไปยน่า เพื่อหล่อลี่งต้นข้าว ฉันใด ภิกษุผู้ปรารภความเพียร ก็ราวมีเมือง คือ ความสุขจริงเป็นข้อวัตรปฏิบัติ ฉันนั้น. มิณ. ๘๒ ๑.๓ ธรรมดาน้ำที่นี่ย่อมไม่ไหล ไม่มีผู้กวน ย่อมบริสุทธิ์ได้ด้วยสภาวะปกติ ฉันใด ภิกษุผู้ปรารภความเพียรก็วสะการกลางโลก การโอ้อวด การพูดเสียงเพลงเพื่อความคลาย การพูดหยิดคนอื่นเพื่อหาลาภ แต่ควรเป็นผู้มีความประพฤติที่บริสุทธิ์ตามสภาวะปกติ ฉันนั้น. มิณ. ๘๓ ๑.๔ ธรรมดาดวงอาทิตย์ย่อมทำให้เกิดความร้อนแก่บมนุษย์ ฉันใด ภิกษุปรารภความเพียรก็วให้โล่งิ และโลกหน้าร้อนด้วยอาจารคุณ ศีลคุณ วัตรปฏิบัติ ถาม วิบัติ สมาธิ มารติ อินทรีย์ พล จะโป ลงมังก์ ลติปัญญา ล้มปริมาณ อธิปติ. มิณ. ๘๔ ๑.๕ ธรรมดาดวงจันทร์ย่อมขึ้นในลูกปักษ์ คือ ฝ่ายขวา อันได้แก่เดือนข้างขึ้นแล้วยังกลมสว่างมากขึ้น ฉันใด ภิกษุผู้ปรารภความเพียร ก็รอให้เจริญยิ่ง ขึ้นในอาจารคุณ ศีลคุณ วัตรปฏิบัติ อาน วิบัติ สมาธิ มารติ อินทรีย์ พล จะโพ ลงมังก์ ลติปัญญา ล้มปริมาณ อธิปติ. มิณ. ๘๕ ๑.๖ ภิกษุเหล่าใดหน้าในพระสัทธรรมแล้ว และกำลังหน้าในพระสัทธรรมอยู่ ภิกษุเหล่านั้นย่อมงอกงามในธรรม ดุจสนไพรได้ปัย ฉะนั้น. องค์ ๓ ของมิติของพระราชา คือ สีงาม กำลังดี มีเทพ เช่นเดียวกับองค์ ๓ ของภิกษุเป็นนาบุญของโลก ต้องประกอบด้วย