อุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎก : หน้า 258/370

๒๕๗ อุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎก ๓.๖ ราคะผู้อภิปรายของบุตรของเรานั้น ตกแต่งร่างกายงามผ้าใหม่เดินมา เป็นดูงบ่มงามจรรตักไว้. ชุ.เถระ (เถระ) มก. ๒๕/๖๒ ๓.๗ มุตตยึดอยู่อานนท์ ผู้มั่งเมาในคุณธรรมและสัตว์เลี้ยง ผู้มีใจของตนอยู่ในอารมณ์ต่างๆ ไป เหมือนห้วงน้ำใหญ่พัดเอาชาวบ้านที่กลับไหลอยู่ไป ฉะนั้น. อัง.เอก (พุทธ) มก. ๓๓/๕๓ ๓.๘ มัจจุนะนั่น ผู้ม่วนในบุตร และปสุสัตว์ ผู้มีใจของในอารมณ์ต่างๆ ไป เหมือนห้วงน้ำใหญ่พัดเอาชาวบ้านผู้กลับไป ฉะนั้น. อัง.จตุก. (อรรถ) มก. ๓๕/๕๒ ๓.๙ มราวาสเป็นที่คับแคบ เพราะไม่มีโอากาสจะทำกุศลความดีได้ตามสบาย ชื่อว่า เป็นทางมาแห่งอสี เพราะเป็นที่รวมของอสี คือ กิเลส ดุจดงหายเย็นไม่ได้ด้อย บรรพชา ชื่อว่า เป็นที่แจ้ง เพราะมีโอกาสทำทุกกาลความดีได้ตามสบาย. อัง.จตุกก. (อรรถ) มก. ๓๔/๕๒ ๓.๑๐ คนมีมุตตย่อมเศร้าโศกเพราะบุตร คนมีโชคย่อมเศร้าโศกเพราะโจ ฉะนั้นเหมือนกัน อุปปัทหลายในแฉล เป็นเหตุเศรโศกของชน เพราะคนไม่มีอสีปริหราโศกไม่. สัง.ส. (พุทธ) มก. ๒๕/๒๔ ๓.๑๑ บุคคลที่ยิ่งครองเรือนอยู่ จะประพฤติพรหมจรรย์จให้สมบูรณ์โดยส่วนเดียว ให้บริสุทธิ์โดยส่วนเดียว ดูสังข์ขัดแล้วทำไม่ได้ง่าย. วิม. (ทั่วไป) มก. ๗/๕ ๓.๑๒ เทวดาผลาญพระผู้พระภาคเจ้าว่า อะไรคือกระท่อม อะไรคือ รอคอย อะไรคือผู้สนกล อะไรคือเครื่องผูก พระผู้พระภาคเจ้าตรัสว่า กระท่อมคือมารดา รังคืออรรถะ ผู้อสนกลคือบุตร เครื่องผูกคือด้นหา. สัง.ส. (พุทธ) มก. ๒๔/๙๗ ๓.๑๓ นักปราชญ์ทั้งหลายไม่กล่าวว่า เครื่องจองจำทำด้วยเหล็ก ทำด้วยไม้ และทำด้วยหยาบ เป็นเครื่องจองจำที่นั่น นักปราชญ์ทั้งหลายกล่าวว่า ความรักใคร่ในแง่มี้ และกุศลผล ความอาลัยในบุตร และภรรยาทั้งหลายว่า เป็นเครื่องจองจำที่มงคล เป็นเครื่องจองจำที่หย่อน แต่แก้กาน นักปราชญ์ทั้งหลายตัดเครื่องจองจำเช่นนั้น. สัง.ส. (พุทธ) มก. ๒๔/๕๘