การอัญเชิญและความรู้ทางจิตใจ : หน้า 338/370

อัญเชิญ อุบาสมิไม่มีจากพระเจริญสุข ๒.๓ เจตปริยายาณ (กำหนดใจคนอื่นได้) ๒.๓.๑ เปรียบเหมือนหญิงสาวชายหนุ่มที่ชอบการแต่งตัว เมื่อส่องดูร่างหน้าของตนในกระจกอริสัทสะอาด หรือในชะนาน้ำอุ่น หน้าผี โกะจะรู้ว่าหน้าไม่ไฝ หรือหน้าไม่มีไฟก็จะรู้ว่าหน้าไม่มีไฟ ฉันใด ภิกษุขันนั้นแล เมื่อจิตเป็นสมาธิบริสุทธิ์ ผ่องแผ่วไม่มีโลภ ปราศจากอุปกิเลสอ่อน ควรแก่การงาน ตั้งมั่น ไม่หวั่นไหวอย่างนี้ ย่อมโน้มจิตไปเพื่อเจโตปริยาณ เธอย่อมกำหนดดูรู้ของสัตว์อื่น ของบุคคลอื่นด้วยใจ คือ จิตมีรากรัศรู้วาจิตรหรือจิตปราศจากรำคะะ หรือจิตปราศจากโลภะ ก็รู้ว่าจิตปราศจากโลภะ จิตมีโมหะก็รู้ว่าจิตโมหะ หรือจิตปราศจากโลภะก็รู้ว่าจิตปราศจากโมหะ จิตมีโมหะก็รู้ว่าจิตโมหะ หรือจิตปราศจากโลภะก็รู้ว่าจิตปราศจากโลภะ จิตหยุดรั้งว่ารู้ว่าจิตหยุดหรือจิตฟังชำนว่ารู้ว่าจิตฟังว่ารู้ว่าจิตฟังอย่างนี้ จิตจิตอีสิบ่งกว่าว่ารู้ว่าจิตจิตอีสิบ่งอย่างนี้หรือจิตไม่จิบอีสิบ่งอย่างนี้จิตเป็นสมาธิกว่าจิตเป็นสมาธิ หรือจิตไม่เป็นสมาธิรู่ว่าจิตไม่เป็นสมาธิ จิตหลุดพ้นก็รู้ว่าจิตหลุดพ้น หรือจิตไม่ได้หลุดพ้นรู้ว่าจิตไม่หลุดพ้น ที่.ส. (พุทธ) มก. ๑๑/๓๐๙ ๒.๔ บุพเพนิวาสานุสรติ (ระลึกชาติโดยได้) ๒.๔.๑ เปรียบเหมือนบูรพออกจากบ้านของตนไปสู่บ้านอื่น ออกจากบ้านแม้นนี้ไปสู่บ้านอื่น ออกจากบ้านแม้นนี้แล้ว กลับมาสู่บ้านของตนตามเดิม เขาจะระลึกได้ว่า เราออกจากบ้านของตนไปสู่อโน ในบ้านนั้น เราได้ยินอย่างนั้น ได้งออย่างนั้น ได้พูดอย่างนั้น ได้งออย่างนั้น ออกจากบ้านแม้นนี้ไปสู่อโน แม้ในบ้านนั้น เราได้ยินอย่างนั้น ได้งออย่างนั้น ได้พูดอย่างนั้น ได้งออย่างนั้น ออกจากบ้านแม้นนี้แล้ว กลับมาสู่บ้านของตนตามเดิม ฉันใด ภิกษุขันนั้นแล ย่อมระลึกชาติที่เคยอาศัยในกาลก่อนเป็นอันมาก คือ ระลึกในแห่งชาติ บ้าง สองชาติบ้าง ฯลฯ ระลึกชาติที่เคยอยู่สืบในกาลก่อนเป็นอันมาก พร้อมทั้งอาการ พร้อมทั้งอุเทค ด้วยประกาศนะนี้. ม.ม. (พุทธ) มก. ๑๙/๒๙๕ ๒.๔.๒ ภิกษุใดมีอญัญญามา ย่อมรู้ธรรม และผลแห่งกรรม โดยประจักษ์แจ่มแจ้ง ดูรู้ผลขามของที่ว่างไว้บนฝ่ามือ ฉันนั้น. ข.แร. (อรจ) มก. ๓๙/๕๕ ๒.๕ ทิพจักขุ (ตาทิพย์) ๒.๕.๑ ปราสาทตั้งอยู่กลางทางสี่แห่ง บรวงผู้มีจักษุชื่นอยู่บนปราสาทนั้น ก็จะเห็น