อุปมายุเพราะพระไตรปิฎก : หน้า 239/370

๒๓๙ อุปมายุเพราะพระไตรปิฎก ๑.๔ พอพระเจ้ามิสินห์ได้แลเห็นพระนาคเสนแต่ไกลเท่านั้น ก็ทรงสะดุ้งตกพระทัยยังหนักหนา อุปมาพฤฒิช่างถูกห้อมล้อมด้วยอาบ และขอ เหมือนกับนาฏครูหรือม่อไว้ เหมือนสูบจ้งถูงเหลือมอ้อมไว้ เหมือนหมู่ฤๅบงกุลฝูงกระบือป่าห้อมล้อมไว้ เหมือนคนถูกพญานาคไล่ติดตาม เหมือนหมูเนื้อถูกเสือเหลืองไล่กัดตาม เหมือนมุมพบหมอง เหมือนหนุมพามาแมว เหมือนปีศาจมาพบหมอผี เหมือนพระจันทร์เทวดาตกอูในปาการ เหมือนถอยูในรังรัง เหมือนเทพบุตรผู้จะสิ้นอายุ มิลิน. ๑๐ ๑.๕ สีหมคราชออกจากที่อยู่ในเวลาเย็น แล้วเดินเอก็ด้วยท่าทางที่อาจ ส่งงานพร้อมที่แสงหาอาหาร แล้วเหลียวดูทีเดียวรอบ บันลือสีหนา ๓ ครั้ง แล้วออกหากิน สีหมคราชนั้น ถ้าแจ้งจะจับช้าง ยอดจับโดยแม่แน่ไม่พลาด ถ้าจะจับกระบือ โด เลือดเหลือง โดยที่สุด แม่กระต่าย และแมว ยอดจับโดยแม่แน่ไม่พลาด ข้ออันเพราะเหตุไร เพราะสีหมคราชนั้นคิดว่า ทางหาคนของเราอย่าฆ่าปียเลย ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สีเหล่านี้เป็นชื่อแห่งตลกธรรมมาสัมผัสพุทธเจ้า ก็ที่ตลกดงธรรมแก่พึ่งนั้นแหละ เป็นสีหนาทของตลอด ตลอดคอยอำแสดงโดยเดาะ ไม่แสดงโดยไม่เคารพ ถ้าแม่จะแสดงธรรมก็เก่งๆ กิฏิฏิ จูฬา อุปฬา ปูชนithหลาย ย่อมแสดงโดยเคารพ ไม่แสดงโดยไม่เคารพ โดยที่สุดแม่แก่นคนขอทานและพรานนก เพราะตลกดเป็นผู้หนักในธรรม เคารพในธรรม อัง.ปัญจก. (พุทธ) มก. ๑๒/๒๕ ๑.๖ ท่านไม่ได้บรรลุแล้ว แต่แล้วท่านก็แสดงธรรมแก่สาวกว่า นี้เพื่อประโยชน์ของท่านทั้งหลาย นี้เพื่อความสุขของท่านทั้งหลาย สาวเจ้าของท่านย่อมไม่ตั้งใจฟัง ไม่เจี๋ยฟัง ไม่ตั้งใจรู้ทั่วถึงและยอมหลักเลี้ยงประพฤตินอกคำสอนของศาสดา เหมือนตุรกุรเข้าไปหาสตรีที่กำลังอ่อยหลังหนี หรือเหมือนบุตรที่ทอดสตรีที่นางหลังให ทิสี (พุทธ) มก. ๑๒/๒๕๐ ๑.๗ ท่านไม่ได้บรรลุแล้ว แต่ท่านแสดงธรรมแก่สาวทั้งหลายว่า นี้เพื่อประโยชน์ของท่านทั้งหลาย นี้เพื่อความสุขของท่านทั้งหลาย สาวเจ้าของท่านย่อมตั้งใจฟัง ย่อมเยี่ยหูฟัง ตั้งใจเพื่อรู้ทั่วถึง และไม่กลัวเสียงประพฤตินอกคำสอนของศาสดา เหมือนคนบรรุกรเข้าไปหาสตรีที่กำลังอ่อยหลังหนี หรือเหมือนบุตรที่ทอดสตรีที่นางหลังให แล้วสำคัญ นายของผู้อื่นว่า เป็นที่ทนตราภำให้ดี ทิสี (พุทธ) มก. ๑๒/๒๕๑