อุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎก : หน้า 107/370

๑๐๖ อุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎก ๒. พุดจริง ๒.๑ คนมีถ้อยคำเป็นหลักฐาน เหมือนรอยจารึกบนแผ่นหิน และเหมือนเสาเข็ม ทิส. (อรรล) มก. ๑๑/๑๙๓ ๒.๒ แม้ลงลงจะพิพัฒภูเขาได้ ดวงจันทร์ และดวงอาทิตย์จะแผดในแผ่นดินได้ แม้น้ำทั้งหลายจะพึงไหลทวนกระแสได้ ถึงอย่างนั้นข้าพเจ้าจะพิพัฒเท็จไม่ได้ ชูช. (โภธิ) มก. ๒๒/๒๓๓ ๒.๓ ฟ้าจะพึงแตกได้ และจะพึงแห้งได้ แดนดินอันทรงใช้รอดุจะพึงพลิกได้ ภูเขาเราจะพึงพอกถอนใต้ดราก ถึงอย่างนั้นข้าพเจ้าก็พูดเท็จไม่ได้ ชูช. (โภธิ) มก. ๒๒/๒๔๕ ๒.๔ บรรร้อยจงจะพิพากษายาพิษ หรือจับสารพิษที่มีรังรั่วในเดชกาลได้ หรือบุคคลใดพิพ์กินคนที่กล่าวลำสัตย์ เช่นกับพระองค์ ศรีของบุคคลนั้นจะแตกลออกเป็น ๗ เสียงแน่ ชูช. (ทั่วไป) มก. ๒๒/๒๔๓ ๓. พุดไฟเราะ ไม่หยาบคาย ๓.๑ จิตละเอียดอ่อนย่อมไม่เป็นพรสวาสดิ ฉันใด คำพูดละเอียดอ่อนไม่เป็นพรสวาสดิ ฉันนั้น ช.ม. (อรรล) มก. ๒๖/๒๔๙ ๓.๒ ท่านอย่าľว่าคำหยาบกะใครๆ ผู้ที่ท่านว่ากล่าวแล้วก็จะโต้ตอบท่านด้วยถ้อยคำที่แข่งกันนำทุกข์มาให้ ผู้ที่ตอบก็พิสูจน์ประสบฤทธิ์ ท่านไม่ยึดตนให้หวั่นไหว ดูจึงสดาลูกและขอบออกแล้ว. อง.เอกก. (พุทธ) มก. ๒๓/๕๐ ๓.๓ พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงปลดปล่อยพระวาจาได้เร็ว ไพร่ คือ ทรงปล่อยไม่ช้า ปล่อยพระวาจาได้ไพร่เราะจับใจ เหมือนหยงสิงมอมือหาเหยื่อ ได้เห็นป่าใกล้สระ จึงดูออกระพ่อปิ โรกเร่งใจค่อยๆ ไม่รบันดส่งเสียงไพร่ระ. ชุเงร (อรรล) มก. ๕๓/๕๔๙ ๔. พุดถูกกาล ๔.๑ ลูกดูถูกว่ามันเจริญเติบโตได้เพราะนางกาฬ ปีก็ไม่ทนแข็งกร้องเป็นเสียงดุเหว่า ในเวลาไม่ควรร้อง นางกาฬว่าลูกนกหวานไม่ใช่ลูก จึงตีว้องจอปากให้ตกลงมา จะเป็นมนุษย์หรือสัตว์เดียรัจฉานก็ตาม พุดมากในกลาไม่ควรพูด ยอมได้ทุกข์ให้จบกัน... เมื่อยังไม่ถึงเวลาที่จะพูดผิดพูดเกินเวลาไป ผู้น่อยอุบาทว์ทำร้ายจุดลกก็ดี ว่า ฉะนั้น. ชูช. (โภธิ) มก. ๕๕/๕๙๐