ความไม่หวั่นไหวในโลกธรรมจากพระไตรปิฎก : หน้า 308/370

อธิบายอุปมาเปรียบเทียบจากพระไตรปิฎก ๑. ความไม่หวั่นไหวในโลกธรรม ๑.๑ ภูเขาศิลาลั่นเป็นแท่งเดียว คือ ไม่มีโพรง ย่อมไม่สะเทือน คือ ไม่เออนเอียง ไม่หวั่นไหว ด้วยลม ฉันใด เมื่อโลกธรรม ๘ ครองอยู่ บันฑิตทั้งหลายย่อมไม่เออนเอียง คือ ไม่หวั่นไหว ไม่สะเทือนด้วยอำนาจความยินดีร้ายหรือยินดี ฉันนั้น ข.ธ. (พุทธ) มก. ๑๔/๑๓๒ ๑.๒ ถ้าภาพที่พึงเห็นแจ้งด้วยจักขุมุซึลองจักขุของภิษุผู้จิตหลุดพ้นแล้ว รูปนั้นไม่ครอบจิตของท่านได้ จิตของท่านย่อมไม่เจือด้วยกิเลส เป็นกิจดังนี้ถึงความไม่หวั่นไหว ท่านย่อมพิจารณาเห็นความเกิดขึ้น และความเสื่อมไปแห่งจิตนั้น ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ถ้าเสียงที่พระองค์รู้แจ้งด้วยอุท... ๆ ลาภ์ กลิ่นที่พระองค์รู้แจ้งด้วยอุท... ๆ ลา รสดีที่พระองค์รู้แจ้งด้วยอุท... ๆ โภคะทิพย์พระที่พระองค์รู้แจ้งด้วยกาย... ๆ งาม ธรรมารมณ์ที่พระองค์รู้แจ้งด้วยใจ... ๆ ฯลฯ มาสลุลองจักษุแห่งกิเลสผู้จิตหลุดพ้นแล้ว ธรรมารมณ์นั้นย่อมไม่ครอบงำจิตของท่านได้ จิตของท่านย่อมไม่เจือด้วยกิเลส เป็นกิจดังนั้น ถึงความไม่หวั่นไหว และท่านพิจารณาเห็นความเกิดขึ้น ความเสื่อมไปแห่งจิตนั้น เปรียบเหมือนภูเขาศิลาที่ไม่มีซ้อง ไม่มีโพรงเป็นแท่งทับ ถ้ามีลมฝุ่นแรงกล้าพังพินาศจากกิจประมาทไซร้ ก็ไม่พึงยังเขาภิลานนี้ให้หวั่นไหวให้สะเทือนสะท้านได้ พึงพิจารณาจากกิจ