โทษของการไม่สำรวมอินทรีย์ในพระไตรปิฎก : หน้า 247/370

246 อุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎก 4. โทษของการไม่สำรวมอินทรีย์ 4.1 การสมาทานวัตรทั้งหมด ยอมเป็นโมฆะสำหรับผู้ไม่สำรวมวัตร... เหมือนทรัพย์เครื่องปลิ้มได้ภูมิในความฝัน... ย่อมว่างเปล่า คำนั้นว่าขึ้นมาแล้ว ก็ไม่เห็นอะไร เป็นโมฆะแปลๆ. สัง.สภา. (อรรถ) มก. ๒๘/๒๕๕ 4.2 ผัดตามเป็นอารมณ์ว่างาม ไม่สำรวมอินทรีย์ทั้งหลาย ไม่รู้ประมาณในโสณะ เกียรติคร้าน มีความเพียรเลาดร่วงอยู่ มาร้องรำลาความได้ เปรียบเหมือนต้นไม้ที่กำลังงั่ง เข็งแรงรมรางความได้ ฉะนั้น. ข.ว. (อรรถ) มก. ๔/๒ 4.3 เรรนไม้้อกดี เรรนหญิงดี ที่แห่งเกาะ เขาเที่ยวไว้ภายนอกกลาหส ถ้าบรรมีคุญลูกโซน พิงเข้าไปใกล้เรือนไม้ค่อ หรือเรือนหน้าบ้านทิศบูรพา ไฟพึงได้ช่องได้เหตุ ถ้าบรรมีลูกโซนพิงเข้าไปใกล้เรือนไม้ซ่อ หรือเรือนหญิงนั้นแต่ทิศใดศูนย์ ไฟพึงได้ช่อง แม้ฉันใด ดูให้ความหวังหลาย ถ้ามีมารเข้าไปก็บุญนั้น ผู้ปกติอยู่เช่นนางจันทน์ ทางหูทางจมูก ทางกาย ทางใจ มารพึงได้ช่องได้เหตุ ฉันนั้น. สัง.สภา. (เทเร) มก. ๒๘/๒๕๔ 4.4 พรรณเบ็ดหย่นเบ็ดที่มีเหลืองในหัวน้ำลิก ปลาที่เห็นแกเหยียดตัวหนึ่ง กลิ่นกินเบ็ดนั้น ปลานั้นชื่อว่า กลิ่นกินเบ็ดของนายพรรานเบ็ดถึงความวิบัติ ถึงความพินาศ พรรณเบ็ดพิฆาตจะทำได้ตามใจชอบ ฉันใด ในโลกนี้มีอยู่ ๒ ชนิดเหล่านี้ สำหรับนำสัตว์ทั้งหลายไป สำหรับฆ่าสัตว์ทั้งหลายเสีย ฉันนั้นเหมือนกัน. สัง.สภา. (พุทธ) มก. ๒๘/๒๓ 4.5 ดูก่อนภิกษุหลาย ต้นโพธิ ต้นโท ต้นรำ หรือดอนมะเดื่อ เป็นต้นไม้งาม ขนาดเขื่อง ขนาดรุ่น ขนาดเล็ก บุญเอาขวานอันคมสัมผัสนั่น ตรงก็ไร ๆ ยางฟังไหลออก หรือภิญญาพลายปรากฏฤทูร พ. ข้อกันเพราะอะไร ภิญญาพี่ออยู่ พระเจ้าข้า พ. ข้อกันนี้ดู ใดๆ ดูก่อนภิกษุหลาย ข้อกันนั้นเหมือนกัน ราคา โทะล โม่ะแของภิญญา หรือภิญญานิรูปลวงหนึ่ง มีอยู่ในรูปอันจำวุฒิวิญญาณพึงรู้แจ้ง ภิกษุหรือภิกษ์นั้นไม่ละราคา โทะล