ปัญญาและความผิดในอรรถกถา : หน้า 135/288

ประโยค - ปัญญามีแต่นิทานอรรถกถา พระวินัย ปริวาร วันนิดา 849 ก็ปิจิตจะใด ย่อมฮังจิตให้ตกไป, ก็จิตจะนั่น ย่อมผิด ต่ออธิรรรม และย่อมเป็นเหตุแห่งความลุ่มหลงแห่งจิต. เพราะ- เหตุนัน คำว่า "ผิดต่ออธิรรรม" และคำว่า "เป็นเหตุแห่งความ ลุ่มหลงแห่งจิต" ท่านจึงกล่าวแล้ว. [วิเคราะห์ปฏิทินนิยะ] ในปฏิทินนิยามกล่าวหลาย คำว่า "ภิกษุเป็นผู้ไม่มีอฏิ" เป็นอาทิ ท่านกล่าวแล้ว เพื่อแสดงความกระทำความเป็นธรรมที่ น่าดี ซึ่งพระผู้พระภาคตรัสว่า "แนะเธอ ฉันต้องธรรมที่น่าใจ" ก่ออับตันั้น ท่านเรียกว่า ปาฏิทินนิยะ เพราะจะต้องแสดงคืน. [วิเคราะห์ทุกกฎ] เนื้อความแห่งทุกกฎอาคา พึงทราบดังนี้ :- คำว่า "ผิด แจ้ง พลาด" นี้ทั้งหมด เป็นคำอัฐิราก ทุกกฎ ที่กล่าวไว้ในคำนิว่า ยถูจ ทุกกฎ. [๕๕๑] จริงอยู่ กรรมใด อันบุคคลมาไม่ดี หรือทำผิดรูป กรรมนัน ชื่อว่ากกุ, ทุกกฎนั้นแล ชื่อว่าผิด เพราะเหตุนี้ไม่ทำ ตามประการที่พระศาสดตรัส ชื่อว่าผิด เพราะเป็นไปแง่คุสล ชื่อว่าผิด เพราะไม่อย่างนี้สู้ปอปฏิในอธิรรรม. ส่วนคำว่า ย มนุสโล กรณี แสดงข้อความควรเปรียบในทุกกฎนี้. เนื้อความแห่งคำนันว่า "มนุษย์ในโลก ทำบาปใจ ในที่แจ้ง หรือในที่ลับ, บั่นติดทั้งหลายประกาศบันนัว "ทุกกฎ" ฉันใด,