บทที่ว่าด้วยเสียงในพระวินัย : หน้า 253/288

ประโยค - ปัจจุบันสมันต์ปลากกา อรรถกถาพระวินัย ปรเจริญ วัดเขนา - หน้าที่ 966 บทที่ว่าด้วยเชื่อกับบทอื่น เช่น คุณสุด หรือว่า คุณสุด บทที่แยกว่า ไม่เชื่อกับบทอื่น เช่น คุณวิท อุต ชื่อว่า วัตถุตะ อักระว่ากาเปิดปาก ไม่ทำเสียงให้ขึ้นจมูก ปล่อยเสีย ไม่ คอกราณไว้ ชื่อว่าจิวัตตัง ในพุทธะชนประเภทมีลิลิตเป็นต้นนั้น บทที่จะพึงว่า สุระต เม ภนุต ว่า ต เป็น เส ย ว่า สุานุต เม ชื่อว่าทำลิสติให้ เป็นธนิต, และบทอันจะพึงว่า ปฏกุลัส เอกา วิชาติ ว่า ต เป็น ถ เส ย ว่า ปฏกุลัส เอกา วิชาติ เป็นต้น ก็เหมือนกัน บทอันจะพึงว่าเมุนอโม ว่า ต เป็น พ วาม เป็น ค เส ย ว่า พนุต สงไคล ชื่อว่าทำธนิตให้เป็นลิสติ ส่วนบทอันจะพึงเปิดปากว่า มูฃ ว่าหูปากให้เสียง ขึ้นขนากเป็น สุณญู เม ก็ดี, บทอันจะพึงเปิดปากว่า เอกา วิชาติ ว่าหูปากให้เสียงขึ้นขุนญูเป็น เอกา วิชาติ ก็ชื่อว่า ว่าวุฒให้ เป็นนิครคิด คำอันจะพึงพูปากให้เสียงขึ้นนิญญว่ากา ปฏกุลัส ว่าเปิดปาก ไม่ทำให้เสียงขึ้นนิญญว่า ปฏกุลาว คำว่า ว่านิครคิดให้เป็นวิญญุต พยัญชนะ ๔ เหล่านี้ คือ "เมื่อควรว่าให้เป็นลิสติ ว่านเป็นนิฏ, เมื่อควรว่าให้เป็นนิฏ ว่าเป็นลิสติ, เมื่อควรว่าให้เป็นวิญญุต ว่าเป็น