กรรมวิบัติโดยอัตตะและกรรมที่ควรทำ : หน้า 246/288

ประโยค - ปัญญาอันมั่นคงปลากกา อรรถถกพระวันชัย ปริวาร วัลลนา - หน้า ๑๙๙ พึงทำด้วยอำนาจกรรมอื่น มือโลกนกรรมเป็นต้น. หลาย parler ปัญญาเทวี วิปชุนติ มีความว่า กรรม ๔ นี้ ย่อมวิบัติโดยเหตุ ๕ ประการ. [กรรมวิบัติโดยอัตตะ] ในข้อว่า กรรมที่ควรทำพร้อมหน้าสง่ำทำไม่พร้อมหน้า กรรมไม่เป็นธรรม วิบัติโดยวัตถุ นี้ กรรมที่ควรทำพร้อมหน้านี้ม กรรมที่ควทำไม่พร้อมหน้าก็มิ. ใน ๒ อย่างนั้น ชื่อน่ากรรมที่ ควรทำไม่พร้อมหน้ามี ๕ อย่าง คือ อุปสมบทด้วยพูด กล่าวมาตร หมายมาตร อมติกคนสมมติ ที่สงฆ์พังทลายกุฏิฟื้นสมมติแด้ สุกพระเฉละ พระมหากัณฑ์แก่วพระฉันภิกษุ ปกาสนียกรรมแก่พระ เทวตา อันวัฏิกรรมที่กิคุณสุขพึงทำกิฏิฤกษ์แสดงอาการไม นำเสื่อมใส. กรรมทั้งปวงนี้ ๖๐๔ พึงทราบตามบทที่เจ้ากล่าว แล้วในที่มานั้น ๆ และ. กรรมทั้ง ๕ อย่างนี้ อันดับมำแล้วไม่พร้อม หน้า ย่อมเป็นอันทำด้วยดี ไม่กำริบ. กรรมทั้งปวงที่เหลือ ควรทำพร้อมหน้ากันนั้น คือ พึงให้ อิงสัมมฤชิวนิ ๔ อย่างนี้ คือ "ความพร้อมหน้าสง่ำ ความพร้อม หน้าธรรม ความพร้อมหน่าวันนี้ ความพร้อมหน้าบุคคล. อันกรรมทั้งปวงที่ทำแล้วด้วยประการอย่างนั้น ย่อมเป็นอันทำ ดีแน่. แต่กรรมเหล่านี้ ที่ไม่ทำอย่างนั้น ย่อมจัดเป็นกรรมวิบัติ โดยวัตถุ เพราะทำวันวัตถุ กล่าวคือสัมมุญานนี้เสียด้วยเหตุผั้น.