การวิเคราะห์พระวินัยและกรรม : หน้า 177/288

ประโยค - ปัญญามีตปลามาก อรรถถภาพพระวินัย ปิราว วัดนา - หน้าที่ 890 ท่านกล่าวว่า อุณฺมุนูปมาทน (ยังการขอให้เกิดตามขึ้น.) ๓ สิกขาบทมีกายสังกัดสิกขาบทเป็นคำ ท่านกล่าวตามรูปเดิมนั้นเอง. ๕ สิกขาบทนี้ พิธีรับว่า “เป็นบุพพกวาศ คือ บุพพประโยชน์ของเมถุนธรรม” ด้วยประกาศนี้. อปโลกนกรรม ๔ นั้น ได้แก่ กรรมเป็นวรรคโดยอรรถเป็นต้น. แม้ในกรรมที่เหลือ ก็เป็นนี้แผล. หมวด ๔ สังมวด จิรวามเป็น ๖ ด้วยประกาศนี้. หลายบทร พุทธะอดิตย์ตาย ปฏิปุโณ โธ มีความว่า จริงอยู่ [๑๓๕] เมื่ออิริยบินอพระวินัย ธินฉัยด้วยขันติก อย่างนั้น สงงในวัดนั้นย่อมแตกกันเป็น ๒ ฝ่าย. แมภุฒินี้ทั้งหลาย ผู้ภาสิอวาทเป็นอยู่ ก็อาจเป็น ๒ ฝ่าย. พวกอญาสิกก็ อุบลภิภหา ก็ดิ เด็กชายก็ดิ เด็กหญิงก็อ่อนเป็น ๒ ฝ่าย, แม้เหล่ารักนเทวคา ของชนนลั้น ก็อ่อนแตกกันเป็น ๒ ฝ่ายเหมือนกัน. ต่อแต่นั้น เทวตาทั้งหลาย นับภูมเทวาดาเป็นต้น จนถึงอนุญุตพรม ย่อมแตก เป็น ๒ ฝ่ายด้วย. ด้วยเหตุนี้ ท่านจึงกล่าวว่า “ภิกขุผู้อยู่เฉยด้วยขันติก เป็นต้น ย่อมเป็นผู้ปฏิบัติ เพื่อไม่เกี่ยวกุศลอันมาก ๆ ๆ ๆ เป็น ผู้ปฏิบัติ เพื่อไม่เป็นประโยชน์ เพื่อไม่เกี่ยวดู เพื่อทุก ๆ คนเป็น อำนาญ ทั้งเทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย."