ความเข้าใจในคำสอนพระพุทธศาสนา : หน้า 174/288

ประโยค - ปัญญา สมันติสมุนตำกอาภา อรณคารพระวินัย ปริวาร วันนา - หน้าที่ 887 เป็นดังนี้ ดังต่อไปนี้ :- ภิกษุใด ไม่รู้จักวัตถุแห่งวิจิกมะมีปราชญ์เป็นต้น ไม่รู้วิบัติ ๔ อย่าง ไมรู้อาบัติ ๓ อย่าง ไมรู้ปฏาณอย่างว่า "สิกขาบทนี้ ทรงบัญญัติแล้ว ในนครชื่อโน่น." ไม่รู้จักเบื้องต้นและเบื้องและเบื้องปลายว่านี้เป็นคำต้น นี้เป็นคำหลัง." ไม่รู้จักกรรมที่ทำแล้วหรืไม่ได้ทำว่า "นี้ทำแล้ว นี่ยังไม่ทำ." ในบทว่า สมุจ จ นี้คำอธิบายว่า "ไม่รู้จักกรรมที่ทำแล้วหรือยังมิได้ทำ ด้วยความไม่รู้เสมอ ของภิกขุไม่รู้เบื้องต้นและเบื้องปลายนั้นนั่นเอง. [๒๕๓] พึงทราบการเชื่อมกับบทราว่า น ชานาติ อย่างนี้ ก่อน. ก็แสดงวินิจฉัยในว่า อาการโอวาท ที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ พิงทราบดังนี้ :- บทว่า อาการโอวาท ได้แก่ ผู้นำเข้าใจเหตุและมีเข้าเหตุ ภิกษุใด ไม่รู้วัตถุเป็นต้น และไม่เข้าในอาการ ภิกษุผู้นั้น ๆ และ พระผู้พระภาคตรัสว่า "ผู้ไม่ควรเลือก" ด้วยประการะนี้. พึงทำการเชื่อมบมแม่เหล่านี้ว่า กมมอญฺ อธิรณงฺ ด้วยบทว่า น ชานาติ นั่นแล. ก็แสดงว่าสำหรับประกอบ ในคำว่า กมมอญฺ เป็นต้นนั้น ดังต่อไปนี้ :- ภิกษุใด ไม่รู้จักกรรม และไม่รู้จักอธิกรณี เหมือนอย่างนั้นแน่.