การศึกษาเกี่ยวกับประชาคมและวินัยในพระพุทธศาสนา : หน้า 167/288

ประโยค - ปัญจมสมุนไพรปลากาก อรรถถกพระวินัย ปริวาร วัดนา - หน้าที่ 880 บทนำ วิถีทดทุ่ม มีความว่า ไม่พึงให้วินิจฉัยบ่าร่อง สองบทว่า น กุมมคาโล เลวิตุตโข มีความว่า ไม่พึงช้อนิต สองบทว่า อาสาสิลน วิภวทุฬ มีความว่า ไม่พึงเป็นผู้ทำ โดยผลงผัง อโนว่าว่า "ไม่พึงกล่าวถ้อยคำผิดพลายโดยความ ผลงผัง." บทว่า วจนกบเมน มีความว่า พึงเป็นผู้ติดต่อได้ซึ่ง ถ้อยคำที่หยาบคาย บทว่า หิตปริสตูคณา มีความว่า พึงเป็นผู้ลวงหาประโยชน์ คือ ขวนขวายเพื่อประโยชน์ ในบททั้ง ๒ มื้อยินดีนี้ ว่า "กรุณา และธรรมเป็นส่วนเบื้องต้นแห่งกรณี อนุภักษ์เข้าสงครามพึงให้เข้า ไปได้ไง." บทว่า อนุญตุเตน ได้แก่ ไม่พึงเป็นผู้กล่าวถ้อยคำหยาบคาย อธิบายว่า ถ้อยคำที่ไม่ดี กล่าวคือคือถ้อยคำชวนวิจาร เรียกว่า ถ้อยคำที่หยาบคาย คำหยาบคายนัน อน ภิญญูเข้าสงครามไม่ควร กล่าว." สองบทว่า อุตฺตา ปริคฺคหตตูโข มีความว่า พึงตรวจดู ตนเองนี้ว่่า "เราสามารถจะวินิจฉัย คือจะบอกอิรฉรหรือไม่หนอ?" อธิบายว่า พึงรู้ประมาณตน. สองบทว่า ปโร ปริคฺคหตตูโข มีความว่า พึงตรวจดู ผู้อื่นว่า "บริษัทนี้ เป็นสัตย์หรือหนอ ? อันเราจะให้