การวิเคราะห์กรรมในพระวินัย : หน้า 4/270

ประโยค - จุดดุลมัยในสถากา อรรถถกพระวินัย อุจจวรร วรรคา - หน้าที่ 412 เพราะเหตุไร ? เพราะใจความแห่งคำต่างกัน. จริงอยู่ กรรมสนิทเป็นใจความแห่งคำนี้ว่า อุจฺมิเญ- กุมาราสุส เป็นคำ. สภาพแห่งอธเป็นใจความแห่งคำ เป็นต้นว่า ดินูฏ ภิกขเว ภิกขุจัง ดังนี้. เพราะเหตุนัน สงบประกอบกันทำ กรรมสนิทฐานว่า ๒๓๙ "จะทำกรรมชื่อวิกฤติ แก่กิษฏูนี้" ดังนี้ ใน กถาได, ในกถานั้น ภิกษุนันเป็นผู้ซิวา ควรแก่กรรม เพราะเหตุนัน โดยลักษณะนั้น ฟังเข้าว่า "กระทำอิธรรมนสมมติ แก่กิษฏูควร แก่ตัชชชนกรรมเป็นต้น เป็นกรรมผิดธรรม และเป็นกรรมผิดวินัย" กีในองค์ทั้งหมด มีความเป็นผู้ทำความบาปหนาไว้เป็นต้น องค์ อันได้อันหนึ่งนี้มีแก้กุญ, สงบปราณฉะนำแก้กุญนั้น พึงกำหนด กรรมอย่างใดอย่างหนึ่ง ด้วยองค์อันเดียวกันในองค์ และกรรม ทั้งหลายตามที่ตรองอนุญาตไว้แล้ว พึงทำกิจนันให้เป็นผู้ควรแก่กรรม แล้วทำกรรมดี. วิจัยในคำทั้ง ๒ นี้ทันที เมื่อถือเอาวินิจฉัอย่างนี้ คำหลังกับคำด้าน่อนสมกัน. ในบทนี้น กรรมวาจาในดัชชนิยกรรม พระผู้มีพระภาคสรีo ด้วยอำนาจแห่งกิเลสผู้ทำความบาปมามุง แม้โดยแท้, ดังกรณนั้น เมื่อจะทำดัชชนิยกรรมแก่กิยูเป็นพาล ไม่อาด มัคคา สงมิ่ง ทำกรรมวาจาด้วยอำนาจแห่งกิยูเป็นพาล ไม่อาด, จริงอยู่ เมื่อทำอย่างนั้น กรรมเป็นอนทำแล้วด้วยวัตถุที่มี, และไม่เป็นอนทำด้วยวัตถุแห่งกรรมอื่น.