การวิเคราะห์อธิปไตยในพระธรรมคำสอน : หน้า 76/270

ประโยค - จุดสุดสมดุลปลาสากา อรรถาธิปไตยอรรถาธิปไตยวรรณ - หน้าที่ 484 ในคำว่า “วิภาพภิธาน สียา กุลส เป็นต้น พึ่งทราบเนื้อ ความโดยยันมืออย่างนี้ว่า “ภิกษุทั้งหมดหลายย่อมวิภาพกันด้วยจิตตปู- บทได, จิตตปฏบ่นั้น ซื้อวิภาพและซื้ออธิปไตย เพราะความเป็น เหตุที่จะต้องระงับด้วยสมถะหลาย” [๒๗] พึ่งทราบเนื้อความด้วย อำนาจแห่งคำที่พระผู้มีพระภาคหมายเอาอธิปไตยในบทนี้ว่า อภิทตา- ภิทธิกถินนี้เป็นอุตสาหบุตคมีมิ ที่เป็นอุปาหทยกมี อภิทตาอธิกฤทธินนี้เป็นกุศล ไม่มี” จริงอยู่ กุศลจิตเป็นองค์ในอัปปตาอธิกฤทธิน มีคุณแผ่นดินเป็นดั อันใด เมื่ออธิกฤทธินั้น เป็นองค์แห่งอัปปตาอธิกฤทธินั้น ที่ถือเอา โดยความเป็นอัตติมีอยู่ ใคร ๆ ไม่อาจกล่าวได้ว่า “อัปปตาอธิกฤทธิน ที่เป็นกุศลไม่มี” เพราะเหตุฉนั้น คำว่า “อัปปตาอธิกฤทธินที่เป็นกุศลไม่มี” นีอือว่า อันพระผู้มีพระภาคตรัสหมายเอาคำนี้พอเป็นองค์ หามได้ แต่ว่าพระองค์ ตรัสหมายเอาความมีแห่งวิปปฎิรูปดังนี้ :- อัปปตาอธิกฤทธินโม เป็นโลกวิชะก่อน อัปปตาอธิกฤทธินนี้เป็น อุปศโดยส่วนเดียวเท่านั้น, ความกำหนดว่า “กุศลพึงมี” ดังนี้ ย่อมไม่มีในโลกวิชชานั้น ส่วนอัปปตาอธิกฤทธินโม เป็นอุปนิสทิวัชนะ, อัปปตาอธิกฤทธิน นั้น ย่อมเป็นอุปจูปเฉพาะแก่กิริยผู้แกล้วกล้างว่าว่า “เราจะก้าว ล่วงอาบดิ,” แต่อัปปตาอธิกฤทธินนั้น ย่อมเป็นอัพยากฤก โดยความ