การตีความความมีและความไม่มี : หน้า 220/270

ประโยค - จุดดุสิตนดปาลทิรง อรรถถวพระวินิจ ฉุตวรร วรวรา - หน้าที่ 628 อย่างนี้แล้วว่า "ความมีและความไม่มี มีประกายอย่างนั้น คือ มีประกายหลากหลายแต่ใน พระผู้มพระภาคตรัสด้วยอำนาจสมบัติ และวินิจ ความจรรญและความสื่อ, ความเที่ยงและความสุข, บุญและบาป, ผู้นั่นก้าวล่วงความมีและความไม่มี มีประกายอย่างนั้น ๆโดยนัน่นั้น ตามสมควรแก่เหตุ ด้วยมรรคแม่ ๆ." บทว่า นานควรมูล มีความว่า ยอมไม่สามารถ, อธิบายว่า "การเห็นบุคคลนั้น แม้จตุพังค หลาย ๆ อัน บทว่า อหนมลิกา คือ พ้น ๆ ไว้สะเอว. บทว่า อณมจลิตก คือ พ้น ๆ ไว้สะเอว. บทว่า สมมมนตรี ได้แก่น บันฑอ. หลายบทว่า ย์ ตุโม เป็นรูปคือ เข้าศักกระทำซึ่งกรรมใด. ในคำว่า เทพาสโก นี้ มีความว่า เทวดา อันพระมพระ- ภาคตรัสว่า 'ผู้กินน้ำนาน' เพราะคำอธิบายว่า "ปัจจัยที่เกิดขึ้นด้วย มีอิทธิพล อันพระอรพระอิฐทั้งหลายพึงพิงเสียด เป็นเช่นกันบ่น้ำลาย เทวัท นี้ ย่อมกลิ่นดังซึ่งปัจฉิมเห็นนั่นน." สองบทว่า ปุตฺภรณ กายาน มีความว่า มีทายแข็งที่คล้ายใบลาน. เทวัท เมืองจะยกตนเองโดยลาภพึ่งเป็นพระมาตรของพระราชาว่า "พระราชาทรงรู้จักเรา" จึงกล่าวว่า "มง ไฉ ปณฺฑ ราชนตกนาม." บทว่า ปุณฺณกุณฺณาวโล มีความว่า ช่างนาพิรีากระทำู