พระธรรมปิฎกปาฐกถาแปล ภาค ๑ : หน้า 12/288

ประโยค - พระธรรมปิฎกปาฐกถาแปล ภาค ๑ หน้า ๑๐ พระองค์คงทรงรับภาษาของพระองค์ พร้อมด้วยภิกฺขุ ๕๐๐ รูป เป็นนิฎฐิเอก พระศาสดา. มหาปิฎก ธรรมาคมพุทธเจ้าทั้งหลาย ย่อมไม่รับภิกฺขุประจำในที่แห่งเดียว. ประชาชนเป็นจำนวนมาก ย่อมหวังเฉพาะภารกิจของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย พระราชา. ถ้าจะนั่น ขอพระองค์ โปรดส่งภิกฺขุหนึ่งไปประจำเอก พระศาสดาได้ทรงทำให้เป็นภาระของพระอานนทเถระ. [พระราชาทรงลิ้มจัดการเลี้ยงภิกฺขุถึง ๓ วัน] พระราชาไม่ทรงจัด (เจ้าหน้าที่) ไว้ว่า "เมื่อภิกฺขุสงมาแล้วชื่อว่าชนเหล่านี้ รับบาตรแล้ว จงฉงาด้วย พระองค์เองเท่านั้นตลอด ๓ วัน ในวันที่ ๓ ฉงาดไป จึงได้ทรงกระทำให้เน้นช้าแล้ว. กิธีธรรมดาในราชครูชนะหลาย อันพระราชามีโทร่งส่งแล้ว ย่อมไม่ได้เพื่ออุปสงค์หลาย. นิยมพวกภิกฺขุในวันนี้แล้ว อังคาส. พวกภิทญู (ก็) คิดว่า "เราไม่อาจเพียรยืนอยู่ในที่นี้ได้" พากินหลีกไปเสียหลายรูป. แม้ในวันที่ ๒ พระราชา (ก็) ทรงล้มแล้ว. แม้ในวันที่ ๒ ภิกฺขุเป็นอันมาก (ก็) พากินหลีกไป ถึงในวันที่ ๓ พระราชาก็ทรงล้ม ในขากลั้น เว้นพระอานนทเถระองค์ ก็อาจทำนั้น พวกภิทญูที่เหลือ พากินหลีกไป (หมด)