ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค - พระอิทธของวัตถุถูกแปล ภาค ๑ - หน้าที่ 179
ภิญญ. สบาย พระเจ้าขา. แต่ว่า สัทวิวิหารของท่านรูปหนึ่ง
โกรธด้วยเหตุถ้ำการกล่าวสอน เผาวรรณคาถาแล้วนั้นไป.
พระศาสดา ตรัสว่า "ภิญญนั้น ฟังโอวาทแล้วโกธรในบัดดล
เท่านั้นหามิได้, แม้ในกาลก่อน ก็โกธรแล้วเหมือนกัน; และภิญญั้น
ประทุษร้ายภายในปัจจุบันท่านนั้นมาได้, แม้ในกาลก่อน ก็ประทุษร้าย
แล้วเหมือนกัน;" ดังนี้แล้ว ทรงนำอดีตนิมนต์นาม (ตรัส) ว่า :-
[เรื่องนกนิ่มกับลิงวิวาทกัน]
ในอดีตกาล เมื่อพระเจ้าพรหมทัตตรงราชสมบัติอยู่ในกรุง-
พาราณสี นกบินมันตัวหนึ่ง ทำร่วงอยู่ในหิมวันตประเทศ ต่อมา
วันหนึ่ง เมื่อฝนกำลังตก, ลิงตัวหนึ่ง สะท้านอยู่เพราะความหนาว
ได้ไปยังประเทศนั้น นกบินหนึ่งบินขึ้น จึงกล่าวคาถาว่า : -
"วานร ศิระและมือเท้าของท่านก็มีเหมือน
ของมนุษย์, เมื่อเช่นนั้น เพราะโทษอะไร
หนอ ? เรื่องของท่านจึงไม่มี."
ถึง คิดว่า "มือและเท้าของเรามีอยู่ก็จริง, ถึงกระนั้น เรา
พิรอนแล้ว ฟังคำทำเรือนด้วยปัญญาใด, ปัญญานั้นของเรา
ย่อมไม่มี." ใครจะประกาศเนื้อความนั้น จึงกล่าวคาถานี้ว่า :-
"นกบินิน ศิระและมือเท้าของเรา ย่อมมี
เหมือนของมนุษย์, บันติตั้งหลายกล่าวว่า
ปัญญาใด ประเสริฐในมนุษย์ทั้งหลาย, ปัญญา