ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค - พระธัมมัทภูมิฉบับแปล ภาค ๑ - หน้า 279
พระศาสดา ตรัสว่า "อิสิะ อิสิะ คีสสะ ข้อนี้เป็นอย่างนั้น,
เพราะน้ำตาอันไหลออกในเวลาที่สัตว์ผู้สูญ ก็เห็นทุกข์ ฟังเป็นของ
มากกว่าน้ำในมหาสมุทรทั้ง ๔ โดยแม่" ก็แม่ ครับตรัสดังนี้แล้ว
จึงตรัสพระคาถานี้ว่า :-
"น้ำในมหาสมุทรทั้ง ๔ นิดหน่อย น้ำคือ น้ำตา
ของพระอันทุกข์ถูกต้องแล้ว เสร็โศกอยู่ มี
ประมาณน้อย มากกว่าน้ำในมหาสมุทรทั้ง ๔
นั่น, สาย เพราะเหตุไร ท่านจึงยึงประมาณ
อยู่ ?"
[สถานที่สัตว์เคยตายและไม่เคยตาย]
ลำดับนั้น พระศาสดา ตรัสถามสามเณรนั้นอีกว่า "ติสสะ
เธออยู่ที่ไหน ?
สามเณร อยู่ที่อังคะนี้ พระเจ้าข้า
พระศาสดา ก็เมื่ออยู่ในที่นั้น คิดอย่างไร ?
สามเณร ข้าพระองค์กล่าวว่า "การกำหนดที่นั่งนี้อธิษฐ์ อัษฐาน
ผู้ตายอยู่ ทำแล้วในที่นี้ ไม่มี" พระเจ้าข้า
พระศาสดา ตรัสว่า "อิสิะ อิสิะ คีสสะ ข้อนี้ อย่างนั้น,
เพราะชื่อว่าสถานที่แห่งสัตว์เหล่านี้ ผู้ที่ไม่ตายบนแผ่นดิน ไม่มี
ดังนี้แล้ว จึงตรัสอุปปาทาภาคนในทุกนิมิตนี้ว่า :-
"พรายหมดนั่น นามว่าอุปปาทาภก หนึ่งสิ้นสัน"
๑. ข. ชา. ๒๗/๒๕๕ ตกุฏิกถา. ๓/๘๐.