พระพุทธเจ้าผู้ทรงแสดงธรรม : หน้า 100/288

ประโยค - พระจัมมาปฐกฐัปลทาเล่ ภาค ๑ หน้า 98 ถึง" แล้วกำลังไป เพราะความที่นอกฟังธรรมอีกว่ากว่า "ถ้ากระนั้น ท่านเมื่อฟังธรรมของพระสมณโคดม จงนั่งฟังภายนอกมาน" ดังนี้แล้ว จึงส่งหน้าไปก่อนเศรษฐนี้แล้วก็มั่นใจไว. เศรษฐไว้บ้างนอกมาน. พระศาสดา ตรัสว่า "ท่านจงนั้งนอกมาตาม พี่ฝ้ียร์นค อื่นก็ตาม ฝากกุฎูทนในก็ตาม ฝากจักรวาลในก็ตาม, เรา ชื่อว่า เป็นพระพุทธเจ้า ย่อมอาจจะให้ท่านได้ยินเสียงของเราได้" ดังนี้แล้ว ทรงเร่งอนุฟังฟังเพื่อแสดงธรรม ดูจังบันหัวใหญ่สั้น และดูอย่างฝน คือ อมธรรมให้ตกอยู่. กิเมื่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงแสดงธรรมอยู่ ชนผู้อื่นอยู่ บ้างหน้าก็ตาม บ้างหลังก็ตาม อยู่แอร่อยจักรวาล พนจักรวาล ก็ตาม อยู่ในพวกอนุภูมิฏีกตาม ย่อมกล่าวกันว่า "พระศาสด ย่อม ทอดพระเนตรดูครคนเดียว, ทรงแสดงธรรมโปรดประชาเดียว" แท้จริง พระศาสดาเป็นจุดทอดพระเนตรดูชนั่น ๆ และเป็นจุดครัส กับคนเนั้น ๆ. นัยว่า พระพุทธเจ้าทั้งหลาย อุปมาดังพระจันทร์, ย่อม ปรากฏเหมือนประทับยืนอยู่ตรงหน้าแห่งสัตว์ทั้งหลาย ผู้ชมอยู่ในที่ใด ทีหนึ่ง เหมือนพระจันทร์ลอยอยู่แล้วในกลางทาว ย่อมปรากฏแก่ม ปวงสัตว์ว่า "พระจันทร์อยู่บนศีรษะของเรา, พระจันทร์อยู่บนศีรษะ ของเรา" ฉะนั้น ได้ยิว่า นี้เป็นผลแห่งงานที่พระพุทธเจ้าทั้งหลาย ทรงตัดพระเศียรที่ประดับแล้ว ทรงคว้าพระเนตรที่หยดดีแล้ว ทรง