จิตเกษมและการหลุดพ้นจากกิเลส : หน้า 517/580

Boประช ผู้มีจิตเกษม ๕๑๖ ผู้ที่ถูกคุมขัง เมื่อได้รับอิสรภาพหลุดพ้นจากเครื่อง พันธนาการแล้ว ย่อมมีอิสรเสรี มีความสุขกายสบายใจฉันใด ผู้ที่ทำพระนิพพานให้แจ้ง หลุดพ้นจากกิเลสเครื่องร้อยรัดทั้ง หลายแล้ว ย่อมมีจิตเกษมฉันนั้น ผู้รู้ทั้งหลายตั้งแต่พระพุทธเจ้า พระปัจเจกพุทธเจ้าและพระอรหันต์ทั้งหลาย ท่านเป็นผู้มีจิต เกษมจากโยคะ หลุดพ้นจากกิเลสเครื่องร้อยรัดทั้งปวง จึงมีแต่ ความปลอดโปร่งเบาสบาย เหมือนยกของหนักลงจากบ่าได้ หรือเหมือนหลุดพ้นจากเครื่องผูกมัดมาได้ มีความสุขกายสุขใจ เพราะสภาวะใจใสบริสุทธิ์ ไม่ขุ่นมัว มีอุเบกขาธรรม ไม่ยินดี ยินร้ายในโลกธรรมทั้งหลาย ซึ่งเป็นผลที่เกิดจากการทําสมาธิ ภาวนาจนถึงจุดที่จิตมีความเกษม พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสไว้ใน พันธนสูตร ว่า “นักปราชญ์ทั้งหลายไม่ได้กล่าวว่า เครื่องจองจําที่ทํา ด้วยเหล็ก ทำด้วยไม้และทำด้วยหญ้า เป็นเครื่องจองจำที่มั่น นักปราชญ์ทั้งหลายกล่าวว่าความรักใคร่ในแก้วมณี และกุณฑล ความอาลัยในบุตรและภรรยาทั้งหลาย เป็น เครื่องจองจ๋าที่มั่น พาให้ตกต่ำ เป็นเครื่องจองจ๋าที่ผูกหย่อนๆ แต่แก้ยาก นักปราชญ์ทั้งหลายตัดเครื่องจองจำเช่นนั้นแล้ว