พระสัมมาสัมพุทธเจ้ากับการเข้าถึงธรรม : หน้า 117/580

Boประช ต่างวิธีการแต่เป้าหมายเดียวกัน ย่อมสงสัยในธรรมทั้งหลาย เหมือนพระราชบุตร ๔ พระองค์ ทรงสงสัยในต้นทองกวาว ฉะนั้น” จากเรื่องนี้ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ชื่อว่าเป็น พระสัพพัญญู คือ รู้ทั่วถึงธรรมที่สากลโลกสากลธรรมไม่มีใคร หยั่งรู้ได้ เพราะพระสาวกรู้เฉพาะธรรมบางอย่าง เช่น อย่าง น้อยรู้วิธีขจัดกิเลสอาสวะให้หมดสิ้นไป ส่วนธรรมะต่างๆ ก็รู้ได้ เฉพาะที่เปรียบเสมือนใบไม้ในกำมือ ส่วนพระปัญญาตรัสรู้ของ พระสัมมาสัมพุทธเจ้า เปรียบเสมือนใบไม้ทั้งที่อยู่ในกำมือและ ในป่า ความรู้ของสาวกทั้งหมดเมื่อมารวมกัน ก็ไม่สามารถ เทียบได้กับพระสัพพัญญุตญาณอันประเสริฐของพระพุทธองค์ เพราะสาวกบารมีญาณไม่อาจเทียบกับอภิสัมโพธิญาณได้ เราจะเห็นได้ว่า ธรรมะของพระสัมมาสัมพุทธเจ้านั้น แม้จะเป็นของละเอียดลึกซึ้ง แต่เข้าถึงได้ด้วยวิธีการที่เหมาะ สมของแต่ละคน แม้วิธีการเริ่มต้นเพื่อให้ใจสงบอาจแตกต่างกัน แต่มีเป้าหมายเดียวกัน คือ การกำจัดกิเลสอาสวะให้หมดสิ้นไป เหมือนสายนํ้าที่มีต้นกำเนิดที่แตกต่างกัน แต่สุดท้ายก็ไหลรวม ลงสู่มหาสมุทรอันกว้างใหญ่ เช่นเดียวกับธรรมะของพระสัมมา สัมพุทธเจ้า ที่จุดเริ่มต้นดูเหมือนแตกต่างกัน แต่สุดท้ายเมื่อ ทําใจหยุดนิ่งตามหลักมัชฌิมาปฏิปทา ให้ใจตรงต่อหนทางพระ